Hizmetkar liderlik, takipçilerine karşı sevgi, şefkat, alçakgönüllülük duygularına sahip olmayı, empati kurabilmeyi, fedakar davranmayı, kendi çıkarlarından ziyade takipçilerinin çıkarlarını ön planda tutmayı, onlara hizmet etmeyi öngören modern bir liderlik yaklaşımıdır. Küresel rekabetin kişilerin üzerinde yaratmış olduğu yoğun stres, motivasyonel ve psiko-sosyal yıpranmalar, resmileşen iş ilişkileri gibi birçok olumsuzluğun bulunduğu iş hayatında, takipçilerinin hizmetkarı olan liderlere gereksinim hızla artmaktadır.
Bu çalışmanın amacı, gelecek kuşakların akademik anlamda şekillenmesinde büyük öneme sahip üniversite bölüm başkanlarının hizmetkar liderlik özelliklerini ortaya koyabilmek ve bunun lider-üye etkileşimiyle ilişkisini araştırmaktır. Araştırmaya konu hizmetkar liderlik boyutları sosyal ve ahlaki sevgi, alçakgönüllülük, fedakarlık, vizyon, güven, güçlendirme, hizmet iken lider-üye etkileşimi boyutları etki, sadakat, katkı ve profesyonel saygıdır.
Türkiye’deki bir devlet üniversitesinde yapılan bu araştırma, çalışmaya esas veriyi, bölüm başkanları ve öğretim elemanlarından oluşan iki ayrı gruptan toplamaktadır. Araştırmaya 20 bölüm başkanı ve 210 öğretim elemanı katılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Robert Steven Dennis (2004) tarafından geliştirilen Hizmetkar Liderlik Ölçeği ile Liden ve Maslyn (1998) tarafından geliştirilen Lider-Üye Etkileşimi Ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmada, hizmetkar liderlik ve lider-üye etkileşimi anketlerine verilen yanıtların ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmış; veri seti normal dağılım göstermediği için hipotezlerin testi amacıyla parametrik olmayan testlerden Spearman Korelasyon Analizi uygulanmıştır.
Araştırma sonucunda, bölüm başkanlarının hizmetkar liderlik ortalamasının 5 üzerinden 3,639, lider-üye etkileşimi ortalamasının üyelerin bakış açısıyla 3,795, bölüm başkanlarının bakış açısıyla ise 3,977 olduğu tespit edilmiştir.
Hizmetkar liderlik ve boyutları ile lider-üye etkileşimi arasındaki ilişkinin anlamlılığını ölçmek için yapılan Spearman Korelasyon Analizi sonucunda; hizmetkar liderlik ile lider-üye etkileşimi arasında ve hizmetkar liderlik boyutları ile lider-üye etkileşimi arasında anlamlı ve pozitif doğrusal ilişkinin bulunduğu saptanmıştır.
Servant leadership is a modern leadership approach that assumes feelings of love, compassion, humility, empahty, altruism to followers, as well as being in their service. Today’s business life with many negativities such as intense stress, motivational and psycho-social problems, formalized business relationships increases the need for servant leadership.
The aim of this study is to reveal servanthood characteristics of a state university’s department heads who contribute in shaping future generations academically and investigate the relationship between servant leadership and leader-member exchange. As the sub-dimensions of servant leadership are love, humility, altruism, vision, trust, empowerment, service, the research sub-dimensions of leader-member exchange are effect, loyalty, contribution and professional respect in this research.
This research has collected data from two seperate groups consisting the department heads and faculty members at a state university in Turkey. 20 department heads and 210 faculty members participated in this research. The research uses Servant Leadership Assessment Instrument of Robert Steven Dennis (2004) and Leader-Member Exchange Instrument of Liden and Maslyn (1998) for data collection. Means and standart deviations of servant leadership and leader-member exchange scale have calculated. Since the data set is not normally distributed, Spearman Correlation Analysis are used to test hypotheses in non-parametric analysis.
The research has found average scores of 3,639, 3,977 and 3,795 for servant leadership, leader-member exchange based on the perceptions of departmant heads, and the leader-member exchange based on the perceptions of followers, respectively.
The study findings have indicated that positive linear relationship between the servant leadership and the leader-member exchange as well as the sub-dimensions of servant leadership and the leader-member exchange.
