Tip
1 diabetes mellitus‟lu (DM) hastalarda gözlenen karaciğer hastalığı bulguları
karaciğer transaminazlarında yükselme, karaciğerde glikojen birikimi, non-alkolik
yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) ve hepatomegali olarak tanımlanmaktadır.
Araştırmamıza yaşları 2-18 yıl arasında değişen 93 kız, 95 erkek 188 tip 1 DM‟li
çocuk ve adölesan dahil edildi. 10 hastada (%5) yüksek ALT düzeyi (ALT≥40),
ultrasonografi ile 45 hastada (% 24) hepatosteatozis, hepatosteatozisli yedi hastada
yüksek ALT düzeyi, yüksek ALT düzeyi olanların 7‟sinde hepatosteatozis saptandı.
ALT düzeyi yüksek seyreden bir hastada biyopsi ile hepatik glukojenoz gösterildi.
109 hastada HbA1c >7,5 idi. Ġyi ve kötü glisemik kontrolü olanlar arasında
hepatosteatozis sıklığı ve ALT düzeyleri farklı değildi. 19 hastada (% 10) obezite,
obezlerin % 47‟sinde hepatosteatozis saptandı. Obezlerde hepatosteatozis sıklığı ve
ALT düzeyleri daha yüksek idi. Obezlerde günlük insülin dozu yüksek iken, vücut
kitle indeksi (VKĠ) ile günlük insülin dozu arasında pozitif korelasyon saptandı.
Hepatosteatozisli hastalarda VKĠ ve ALT düzeyleri daha yüksek iken, trigliserid
(TG), HDL-C, HbA1c düzeyleri farklı değildi. Yüksek ALT düzeyi olanlarda vücut
ağırlığı (VA), VKĠ, AST ve TG düzeyleri daha yüksek, HDL-C düzeyi düşük
saptandı. Hipertrigliseridemi saptanan hastalarda (n=34) ALT düzeyleri yüksek iken,
hepatosteatozis sıklığı farklı değildi. HDL-C düşüklüğü olanlarda (n=9), ALT
düzeyleri daha yüksek idi. Sonuç olarak, tip 1 DM‟li çocuklarda artmış yüksek ALT
düzeyleri ve NAFLD sıklığı olduğu saptanmıştır. Bu karaciğer hastalığı bulgularına
direkt olarak glisemik kontrolün etkisi saptanmazken, obez hastalarda; bu bulguların
daha sık olması ve kullanılan insülin dozunun daha yüksek olması; diabet
hastalığının tedavisinde birbirleri ile yakın ilişkili olan beslenme ve anabolizan bir
hormon olan insülinin bu karaciğer hastalığı bulgularının ortaya çıkmasında etkili
olduğunu düşündürmüştür.
Liver findings in patients diagnosed
with type 1 diabetes mellitus (DM) are defined with elevated liver transaminase,
hepatic glycogenosis, non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) and hepatomegaly.
A hundred eighthy-eight patient with type 1 DM (93 female and 95 male; aged
between 2 and 18 years) were included in this study. In 10 patients (%5), ALT levels
were high (ALT≥40). Hepatosteatosis was determined in 45 patients (%24) by using
ultrasonography. Seven patients with hepatosteatosis had elevated ALT levels and
seven patients with elevated ALT levels, hepatosteatosis were determined. One
patient with persistent elevated ALT had biopsy proven hepatic glycogenosis. HbA1c
levels were more than % 7.5 in 109 of the patients. The frequencies of
hepatosteatosis and elevated ALT levels were not different between patients with
good and bad glycemic control. Hepatosteatosis was found in 19 obese patients (%
10). In obese patients, the frequencies of elevated ALT levels and hepatosteatosis
were higher. The daily insulin dosage was higher in obese patients than non obese
patients. A positive correlation was determined between body mass index (BMI) and
daily insulin dosage. BMI and ALT levels were higher in patients with
hepatosteatosis than in patients without hepatosteatosis. However, TG, HDL-C,
HbA1c levels showed no significant difference between in these groups. On the other
hand; BMI, AST and TG levels in patients with elevated ALT levels were found to
be higher, HDL-C levels were found to be lower. While ALT levels in patients with
hypertriglyceridemia (n=34) were high; the frequency of hepatosteatosis was not
different. ALT levels were higher in the 9 patients with low level of HDL-C. In
conclusion, children with DM have higher frequency of hepatic disease findings,
such as NAFLD and elevated ALT levels. The glycemic control is not directly
effective on these findings. However, the high frequency of these findings and higher
dosage of insulin usage in obese diabetics suggest that the role of the nutrition and
the anabolic effect of the insulin may be closely related with a high frequency of
liver findings in diabetic children.
