Elmalılı ile Süleyman Ateş’in tefsirlerinin işari yöntem açısından mukayesesi

Abstract

Kur’an’ı anlama konusundaki yöntem arayışları neticesinde önce rivayet tefsiri akabinde de dirayet tefsiri doğmuştur. Bunlarla birlikte metodolojik açıdan dirayet tefsiri içerisinde görülen; fakat bazı müelliflerin ayrı bir kategoride değerlendirdiği kalbi ve sübjektif bakış açılarını yansıtan işârî tefsir yöntemi de teşekkül etmiştir. İşârî tefsir yönteminin hareket noktası Kur’an’ın bir zâhiri bir de bâtini yönü olduğudur. Ayetlerin zâhir anlamı denildiği zaman Arapça lafızları itibariyle anlaşılan mefhumat, bâtın manası denildiği zaman ise lafız ve terkiplerin arka planında bulunan derin manalar kastedilmektedir. Ayetlerin, görünen anlamları ötesinde derin ve çok boyutlu manalar taşıdığına bizzat Kur’an’ın ayetleri işaret etmektedir. Hz. Peygamber’in hadisleri ve sahabe sözlerinde de ilgili deliller bulmak mümkündür. Çalışmamızda, Hak Dini Kur’an Dili ve Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri adlı eserlerde yer bulan işârî yorumlar tespit edilip, mukayesesi yapılacaktır. Söz konusu yorumların bir kısmı işârî tefsirin tasavvufî olanına tekabül etmekte; bir kısmı da tasavvufî değil ama işârî yorum sınırları içerisinde kalmaktadır. Bunların analiz edilerek karşılaştırılması, bu yöntemin sınırlarını ve Kur’an ayetlerini yorumlamadaki potansiyelini gözler önüne serecektir.

As a result of efforts to find methods to understand Quran, firstly report commentary, consuquently ability commentary has emerged. İn addition to these, ishari commentary, which metodologically seen in abitity commentary, has formed. However, it reftlects heartfelt and subjective perspectives considering in a separate category by some authors. The starting point of ishari commentary is that Qur’an has both apparent and esoteric sides. When it cames to apparent meaning it’s directly about Arabic wordings conception, but when it comes to esoteric meaning, it implies the depht meaning beyond the wordings and phrases. Qur’an, by its own verses, shows that it has a depht meaning beyond apparent meaning. İt’s also passible to find proves about this in our prophet Hz. Muhammed’s and his companions sayings. İn our study, The ishari commentory, which is seen in The Righ Religion Qur’an Language and Holy Qur’an’s Contemporary Commentary, will be determined and comparisaned. One part of commentaries in question is equal to ishari commentary’s sufistic one, the other part of it is neot equal to sufistic one but sets within the boundaries of ishari commentary. The comparison of these by analyizing, whill display the boundaries of this method and its potential in commenting the Qur’an’s verses.