Üniversitelerde akedemik personele yönelik mobbing süreci : mobbing davranışları ile akademisyenlerin sağlığı ve bireysel performansı ilişkisi

Abstract

İş yaşamında çoğu zaman karşılaşılan ancak ortaya çıkarılamayan ya da ters tepki alınmasından çekinildiği için sessiz kalınan mobbing durumu kişiye hem fiziksel hem de ruhsal anlamda onarılması zor zararlar vermektedir. Çalışan duyduğu korku duygusu ile kimseye güvenememekte ve yaşadıklarını dile getirememektedir. Hatta kişi problemin kendisinden kaynaklandığını dahi düşünebilir hale gelmektedir. Bunlar ile beraber mağdurun sağlığı ve çalışma performansı olumsuz etkilenmektedir. Bu çalışmanın amacı üniversitelerde yöneticiler tarafından akakemisyenlere uygulanan mobbing davranışlarını belirlemek ve bu davranışların akademik personelin fiziksel ve psikolojik sağlığı ile iş performansına etkilerini incelemektir. Bunun için, mobbing davranışlarına uğramış ve uğramakta olan akademik personellere ulaşılıp, kendilerine uygulanan mobbing davranışlarını ve bu davranışların etkilerini belirlemeleri istenmiştir. Ölçme aracı olarak, Dilek ve Aytolan Yıldırım’ın (2010) çeşitli analizleri sentezleyerek ülkemiz için geliştirdikleri “Mobbing Davranışları” anketi ve bu davranışların etkilerini inceleyen ölçek kullanılmıştır. Anket uygulamasına toplam 108 kişi katılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 15 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada güvenilirlik analizi, Mann Whitney U anlamlılık testi, Kruskal Wallis anlamlılık testi ve Spearman kolerasyon analizleri uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre mobbing davranışları ile mağdurların demografik özellikleri arasındaki ilişkinin anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Mobbing davranışlarının mağdurları fiziksel, psikolojik ve performans etkileri bağlamlarında anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Fakat aynı çalışma ortamında başka bir mağdur ile temas halinde olan bir mağdura yönelik, mobbing davranışları ile mağdurun fiziksel sağlığı ve bireysel iş performansı arasındaki ilişkinin anlamlı olmadığı, psikolojik etkisi açısından ise ilişkinin anlamlı olduğu belirlenmiştir. Mağdurun en azından bir iş arkadaşıyla dayanışma içinde bulunmasının mobbingin olumsuz etkilerin azalmasına katkı sağladığı anlaşılmaktadır.

Mobbing as a reality of contemporary work life harms employees physically and psychologically, and reduces their job performance. Mobbing behaviors are not revealed many times since employees are scared or cannot rely on anyone. During the process, employees may even come to a point in which they blame themselves for the problems. Aim of this study is to determine the mobbing behaviors carried out by managers in academic environment and analyses the physical, psychological and performance effects of these behaviors on the individuals. So, the study collected data from academic personnel who was exposed or being exposed to mobbing behaviors. The research employed a survey that was developed by Dilek Yıldırım and Aytolan Yıldırım (2010) for academicians to identify and measure mobbing behaviors and their effects on individuals’ health and performance. 108 surveys were returned by academic personnel from various universities. The website of Turkey Mobbing Association was the main mean for reaching these people throughout Turkey. The data was analyzed by SPSS 15 and reliability analysis, Mann Whitney U, Kruskal Walsis, Spearman tests were conducted. According to the results, relationship between mobbing behaviors and victims’ demographical features were not meaningful. However, the research found statistically meaningful relationship between mobbing behaviors and individuals’ physical health, psychological health, and job performance, if the individual was subject to mobbing alone. If individuals were subject to mobbing at least with another person, the only meaningful relation found was between mobbing behaviors and individual psychological health. These findings also indicated the importance of support victims provided each other to minimize the effects of mobbing process.