Türkmen dağları (Eskişehir-Kütahya) yer böcekleri (Coleoptera : Carabidae)’nin fenolojileri ve vertikal tür çeşitliliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, Mayıs 2012-Nisan 2013 ayları arasında, Türkmen Dağları’ndaki (Eskişehir-Kütahya) Carabidae tür çeşitliliğinin yükseklik, mevsim ve temel çevresel etmenlere bağlı olarak değişimi araştırılmıştır. Çalışmada, bölgede 5 altfamilya ve 13 cinse ait 32 yer böceği türünün yaşadığı tespit edilmiştir. Bu türlerden 3 tanesinin (Leistus (Pogonophorus) montanus Stephens, 1827, Bembidion (Philochthus) aeneum Germar, 1824 ve Trechus (Trechus) subnotatus Dejean, 1831) ülkemiz faunası için yeni kayıt olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte 28 tür Eskişehir'den ilk kez rapor edilmektedir. Türlerin yükseklik ile ilişkisi araştırılmış, yükseklik faktörünün türlerin çeşitliliği üzerine birinci derecede etken olmadığı ancak bazı türlerin belirli yükseklik tercihi olduğu belirlenmiştir. Türlerin tespit edildiği habitatlar benzerlik (Jaccard, Sorensen) ve çeşitlilik (Simpson, Shannon-Wiener) açısından farklı indeksler ile karşılaştırılmıştır. Çeşitlilik bakımından en yüksek değere sahip olan alanın, tür sayısı bakımından ilk sırayı alan (Açık Karaçam ormanı özelliği gösteren) 3. çalışma alanının değil, (dere yatağı özelliği gösteren) 2. çalışma alanı olduğu belirlenmiştir. Benzerlik sonuçlarına göre; karışık ağaç vejetasyonuna sahip 9. çalışma alanı, dağ zirvesinde bulunan ve açık karaçam orman alanı olan 10. çalışma alanı % 75’lik oran ile en benzer alanları oluşturmaktadır. Bazı türlerin belirli habitatlara özelleştiği belirlenmiş, en çok tür özelleşmesi görülen alanların nemli habitatlar ve orman alanları olduğu tespit edilmiştir. Türlerin çeşitliliğine etki edeceği düşünülen çevresel faktörler ölçülmüş, Canonical Correspondence Analizi (CCA) sonucunda bölgede yer böceklerinin tür çeşitliliği üzerine en etkili olan çevresel faktörün “nem” faktörü olduğu belirlenmiştir.

In this study, Carabidae species relationship with altitude, season and environmental factors has investigated on Türkmen Mountain (Eskişehir-Kütahya) between May 2012- April 2013. Total of 32 species, belonging to 13 genus and 5 subfamily has collected and 3 of them (Leistus (Pogonophorus) montanus Stephens, 1827, Bembidion (Philochthus) aeneum Germar, 1824 and Trechus (Trechus) subnotatus Dejean, 1831) has determined as new record for Turkish fauna. However, 28 species were reported from Eskişehir for the first time. Species relationship with altitude has researched and it was determined that altitude factor is not a primary factor on species diversity but some species has an altitude preference. Habitats has compared with similarity (Jaccard, Sorensen) and diversity (Simpson, Shannon-Wiener) indexes. It is determined that the area with highest value in terms of diversity was not the 3rd study area (open pine forest) which has the highest species number, but the 2nd area (stream bed). According to similarity index the most similar habitats in terms of ground beetles communities were 9th area (mixed forest vegetation) and 10th area (open pine forest) with 75% percentage. Some species have habitat specialization, the most area specialization was seen on moist habitat and pine forest habitats. CCA indicates that most effective environmental variable on the ground beetle species is “moist” factor.