Bu çalışmadaki amacımız, yeni Türkiye Devleti’nin kuruluş sürecinde tüm ülkede gerçekleşen dönüşümün bir parçası olan Eskişehir’i mercek altına almaktır. Ekonomi, siyaset, yönetim, eğitim ve kültür alanında tam bir enkaz devralan Büyük Millet Meclisi ve Cumhuriyet yönetimi her türlü yokluğa rağmen ülke genelinde topyekûn kalkınma hamlesin başlatmıştır.
Bulunduğu stratejik konum nedeniyle tarih boyunca ciddi bir öneme sahip olan Eskişehir’de bu kalkınma hamlelerine birçok konuda önderlik etmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifiyle şehrin içme suyuna kavuşması, elektrikle aydınlatılması, kuru tarım (dryfarming) uygulamaları, Millet Mektepleri, Köy Eğitmen Kursu ve Köy Enstitüleri bunlardan bazılarıdır.
Kurtuluş Savaşı süresince büyük yokluklar ve yıkım yaşayan Eskişehir halkı, yapılan yenilik hareketlerini çok çabuk benimseyerek çevre illere örnek teşkil etmiştir. Özellikle Çifteler Köy Eğitmen Kursu ve daha sonra Köy Enstitüsü’nden mezun olan öğretmenler Türk devriminin tabana yayılmasında önemli rol oynamışlardır. Almanların kurduğu Cer Atölyesi geliştirilerek Kurtuluş Savaşı sürecinde silah tamir ve bakımı, sonraki süreçte vagon ve lokomotif yapımı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Eskişehir’de elektriğin ilk kullanılması kendi jeneratörleri sayesinde bu fabrikada gerçekleşmiştir. Daha sonra kentin elektrikle aydınlatılması projelendirilerek yürürlüğe konmuştur. Böylece İstanbul, Adapazarı, Tarsus gibi illerden sonra Eskişehir de elektrikle aydınlatılan kentlerden biri olmuştur. Birçok yerden göç alması nedeniyle kozmopolit bir yapıya sahip olan Eskişehir büyük bir birliktelik ile Cumhuriyet’e ve Cumhuriyet’in kazanımlarına sahip çıkmış; ulusal günlerin yıldönümlerinde coşkulu kutlamalar gerçekleştirmiştir.
Our aim in this study is to take Eskisehir under the spotlight, being a part of the transformation taken place all over the country during the founding of the state of new Turkey. The Grand National Assembly and management of Republic, taking over a complete wreck in the fields of economics, politics, government, education and culture started a full-scale of developmental movement across the country despite all manner of the absence.
Due to its strategic location, Eskişehir with its considerable importance throughout history has also led these developmental initiatives in many aspects. With the directive of Mustafa Kemal Ataturk, regaining of the city's drinking water, electrical lighting, dry farming (dryfarming) applications, National Schools, Village Instructor Course and the Village Institutes are some of them.
People of Eskisehir living in great poverty and devastation during the War of Independence has been an example for surrounding provinces by adopting the innovation movements very quickly. Especially, the teachers who graduated from Cifteler Village Instructor Course and then the Village Institute have played an important role in spreading the Turkish Revolution to the base. By developing the Cer Workshop established by the Germans, the repair and maintenance of weapons in the process of the War of Independence and the the construction of wagons and locomotives was carried out in the next process. In addition, the first use of electricity in Eskisehir was realized at this factory thanks to their own generators. Then, lighting of the city with electricity was introduced by being projected. Thus, Eskişehir was also one of the cities enlightened with electricity after the cities like Istanbul, Adapazarı, Tarsus. Due to getting immigration from lots of the cities, Eskişehir which has a cosmopolitan structure has made a claim to the Republic and the achievements of the Republic with a major partnership; exuberant celebrations have been carried out in the anniversary of the national days.
