Atık lastiklerin, inşaat mühendisliğinde kullanımı son zamanlarda önemli bir konu
haline gelmiştir. Zeminlerle beraber kullanıldıklarında geoteknik mühendisliği açısından
oldukça olumlu sonuçlar doğurdukları görülmüştür. Yol inşaatlarındaki stabilite ve
oturma problemlerine karşı, istinat ve dolgu duvarlarında ise hafif malzeme ihtiyacına
karşılık geri dolgu malzemesi olarak kullanılmaktadırlar. Bu çalışmanın ilk aşamasında,
Toyoura kumu, Rezonant Kolon/Burulmalı Kesme (RCTS) deney sisteminin
standardizasyonu amacıyla deneye tabi tutulmuştur. Farklı boşluk oranında, doygunluk
derecesinde numuneler hazırlanmıştır. Hazırlanan bu numunelere küçük ve orta birim
kayma deformasyon genliklerinde ve farklı çevre basınçlarında burulma torku
uygulanarak, numunelerin lineer olmayan davranışları incelenmiştir. Rezonans frekans,
kayma dalgası hızı ve maksimum kayma modülü değerleri ölçülmüştür. Çalışmanın ikinci
ve ana aşamasında, ISO standart kumuna, farklı dane çapı ve boyutlarda atık lastik tozu,
parçası ve çubuğu, ağırlıkça farklı oranlarda eklenerek numuneler hazırlanmıştır.
Karışım numuneleri üzerinde RCTS deneyi yapılmıştır. Modül azalım, sönüm oranı ve
maksimum kayma modülü değişim grafikleri elde edilmiştir. Karışım oranlarına bağlı
olarak bu grafiklerin değişimleri incelenmiştir. Karışım numunelerine ait sonuçlar,
referans numune kum ile kıyaslanmış ve değişim incelenmiştir. Karışıma katılan atık
lastik numunelerden ağırlıkça yüzde 5-10 arasında kullanılan atık lastik tozunun
maksimum kayma modülünü olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Çalışmanın son
aşamasında ise sonuçlar yapay zekâ teknolojileri ve regresyon analizleri ile
modellenmiştir. Elde edilen sonuçlar, literatürde yer alan deneye dayalı formüllerle
kıyaslanmıştır.
The use of waste tires in civil engineering applications has become a major issue
in recent years and has advantageous outcomes in terms of geotechnical engineering. The
rubber wastes are lightweight materials that can be used as a filling material in
embankments to overcome the stability and settlement problems in road constructions
over weak soils. In the first phase of the research, Toyoura sand samples prepared with
different void and saturation ratio were subjected to the Resonant Column/Torsional
Shear Test (RCTS) to identify the standardization of the test system. The non-linear
behavior of the samples were analyzed by applying torsion torque at wide range of
effective pressure and shear strain amplitude. The changes of the shear modulus, shear
wave velocity and resonance frequency depending on the shear strain amplitude, effective
pressure, void and saturation ratio were observed. In the second and main phase of the
study, the samples were prepared by adding waste tires to ISO standard sand in the form
of chips, powder and chopped with different grain diameters, sizes and different ratios by
weight. The response of the modulus reduction, damping ratio and maximum shear
modulus of the rubber waste-ISO sand mixtures were interpreted using the RCTS system,
according as the changes in shear strain amplitude, mixing ratios, grain diameters and
particle shapes. Using powder type 5-10 percent by weight have been observed a positive
impact on the maximum shear modulus. Finally, experimental results have been modeled
by using artificial intelligence technologies, regression analysis and compared with
literature.
