Ercüment Ekrem Talu’nun romanlarında mizah

Abstract

Bu çalışmada, Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın önde gelen yazarlarından Ercüment Ekrem Talu’nun mizahi romanlarında, mizahın nasıl yer aldığı ve hangi mizah teknikleri ile üretildiği incelenmiştir. Aktif olarak Meşrutiyet Dönemi’nde başladığı yazı hayatına ömrünün sonuna (1956) kadar devam eden Ercümend Ekrem Talu, yazdığı mizahi eserler ve yazılarıyla Türk Mizah Edebiyatı’na büyük katkı sağlamıştır. Romanlarında Kurtuluş Savaşı, yanlış batılılaşma gibi toplumsal konulara da eğilen yazar, asıl şöhretini yazdığı mizahi roman ve hikâyeleriyle yakalamıştır. Evliyâ Çelebi’nin üslubunu taklit ederek fıkralarında yer verdiği Evliyâ-yı Cedid tiplemesinin yanı sıra, Meşhedi serilerinin yayımlanmasıyla ortaya çıkan Meşhedi Cafer ve Torik Necmi tipi, Türk Mizah Edebiyatı içerisinde kendilerine yer bulmuş özgün tiplemelerdir. Ercümend Ekrem Talu, mizahi romanlarında, başta nükte olmak üzere ironi, hiciv, alay, latife gibi çok çeşitli mizah yöntemini bir arada kullanmıştır. Bununla birlikte yazarın özellikle ağız-lehçe-kesimsel dil kullanımına ve teşbih, mecaz-ı mürsel, cinas, argo gibi söz sanatlarına da yer vererek komiği ortaya çıkarma noktasında dilsel-dilbilgisel mizahtan da yararlandığı görülür. İncelemede Talu’nun mizahi romanları, bahsedilen mizah çeşitleri ve dilsel-dilbilgisel mizah öğeleri açısından değerlendirilmiştir.

In this study, it was investigated how Ercümed Ekrem Talu, one of the Pioneering authors of Constitutional and Republic Period Literature, handled humor in his novels and what humor techniques he used in his novels. Ercüment Ekrem Talu, who started his active writing in Constitutional period and continued till his death in 1956, has contributed greatly to Turkish humor Literature with his humorous works. The author, who handled some social issues such as Liberty War and erroneous Westernization understanding, gained his popularity with the help of his humorous novels and stories. In addition to his Evliya-yı Cedid typecasting which he wrote replicating the style of Evliya Çelebi, Meşhedi Cafer and Torik Necmi figüre which appeared following the release of Meşhedi series, are all considered majors works in Turkish literature. Ercümend Ekrem Talu employed some humor making strategies in his novels such as wit, irony, satire, ridicule and joke eclectically. Besides, it is observed that the author used linguistical humor such as the way of dialect use, the use of figure of speech, such as simile, metonymy, wordplay, slang. In this study, Talu’s humor novels were investigated with regards to the humor types mentioned above and the linguistic related humor figures.