Eskişehir koşullarında yetiştirilen Reyhan (Ocimum basilicum L.) bitkisinin bazı bitkisel özelliklerin ve diurnal varyabilitesinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında 2010 yılında yürütülmüştür. Denemede Eskişehir ekolojik koşullarında yetiştirilen reyhan (Ocimum basilicum L.) bitkisinin verim ve verim özellikleri ile farklı biçim saatlerinin reyhanın uçucu yağı ve uçucu yağ bileşimi üzerine olan etkileri incelenmiştir. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan denemede reyhan bitkileri çiçeklenme başlangıcında iki farklı saatte (08:00 ve 14:00) hasat edilmiştir. İncelenen özelliklerin ortalama değerleri, tek bitki biyolojik verimi 159-223 g/bitki, tek bitki çiçek verimi 11-15 g/bitki, bitki boyu 61-62 cm, yan dal sayısı 3.87-7.65 adet/bitki, yeşil herba verimi 1.54-1.86 ton/da, yeşil çiçek verimi 108-131 kg/da, drog herba verimi 228-237 kg/da, drog yaprak verimi 104-117 kg/da, drog çiçek verimi 17-22 kg/da olarak bulunmuştur. Reyhan çiçek ve yapraklarında uçucu yağ oranının, sırasıyla, %1.88-2.04 ve %0.50-0.94 değerleri arasında değiştiği belirlenmiş ve uçucu yağ analizi sonuçlarına göre ana bileşimlerin; linalol (%55.70-72.90), metilkavikol (%11.07-28.20), -kadinol (%2.07-4.50), trans--bergamoten (%0.80-3.00) ve germakren-D (%0.70-2.63) olduğu tespit edilmiştir. Uçucu yağ bileşim sınıflandırmasında; monoterpen hidrokarbonlar (%0.02-0.51), oksijenik monoterpenler (%59.71-75.09), seskiterpen hidrokarbonlar (%5.42-8.30), oksijenik seskiterpenler (%2.90-6.48), aromatik komponentler (%12.74- 30.23) ve diğerleri (%0.00-0.24) yer almıştır. Biçim saatleri arasında uçucu yağ oranı ve uçucu yağ bileşimi bakımından istatistiki olarak fark bulunmamıştır. Sonuç olarak reyhan ile ilgili yapılacak sonraki diurnal çalışmalarda, günlük hasat sıklığını arttırarak uçucu yağ oranlarının, ana bileşimlerinin ve bileşim sınıflandırmasının değişimi daha ayrıntılı incelenmelidir.

This study was carried out in the experimental field of Eskişehir Osmangazi University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in 2010. In the trial, yield and yield components and the effect of different harvesting hours on essential oil and esential oil components of Sweet Basil (Ocimum basilicum L.) grown under Eskisehir ecological conditions were determined. The experimental design was a randomized completely block design with three replications and the plants were harvested two times in a day (08:00 and 14:00) at the begin of flowering stage. According to the results average values changed between 159-223 g for biologic yield per plant, 11-15 g for fresh flower yield per plant, 61-62 cm for plant height, 3.87-7.65 number of secondary branches per plant, 1.54-1.86 t/da for fresh herba yield, 108-131 kg/da for dried herba yield, 228-237 kg/da for dried flower yield, 104-117 kg/da for dried leaf yield, 17-22 kg/da for dried flower yield. The essential oil ratio of the leaves and flowers of basil were determined between %1.88-2.04, %0.50-0.94, respectively. The main essential oil compounds were; linalool (55.70-72.90%), methylchavicol (11.07-28.20%), t-cadinol (2.07-4.50%), trans-β-bergamotene (0.80-3.00%) and germacrene-D (0.70-2.63%). The essential oil compounds classification were; monoterpene hydrocarbons (0.02-0.51%), oxygenated monoterpenes (59.71-75.09%), sesquiterpene hydrocarbons (5.42-8.30%), oxygenated sesquiterpenes (2.90-6.48%), aromatic compounds (%12.74-30.23) and others (%0.00- 0.24). There were no statistical differences for percentage of essential oil and compounds between the harvesting hours. It was concluded that in further diurnal researches about Sweet Basil (Ocimum basilicum L.) it should be analysed in more detail that the alteration of main compounds, compounds classification and rate of essential oil with remaining daily harvest frequence.