Bu çalışma Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri
Bölümü deneme alanında 2010 yılında yürütülmüştür. Denemede Eskişehir ekolojik
koşullarında yetiştirilen reyhan (Ocimum basilicum L.) bitkisinin verim ve verim
özellikleri ile farklı biçim saatlerinin reyhanın uçucu yağı ve uçucu yağ bileşimi üzerine
olan etkileri incelenmiştir.
Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü
olarak kurulan denemede reyhan bitkileri çiçeklenme başlangıcında iki farklı saatte
(08:00 ve 14:00) hasat edilmiştir. İncelenen özelliklerin ortalama değerleri, tek bitki
biyolojik verimi 159-223 g/bitki, tek bitki çiçek verimi 11-15 g/bitki, bitki boyu 61-62
cm, yan dal sayısı 3.87-7.65 adet/bitki, yeşil herba verimi 1.54-1.86 ton/da, yeşil çiçek
verimi 108-131 kg/da, drog herba verimi 228-237 kg/da, drog yaprak verimi 104-117
kg/da, drog çiçek verimi 17-22 kg/da olarak bulunmuştur.
Reyhan çiçek ve yapraklarında uçucu yağ oranının, sırasıyla, %1.88-2.04 ve
%0.50-0.94 değerleri arasında değiştiği belirlenmiş ve uçucu yağ analizi sonuçlarına
göre ana bileşimlerin; linalol (%55.70-72.90), metilkavikol (%11.07-28.20), -kadinol
(%2.07-4.50), trans--bergamoten (%0.80-3.00) ve germakren-D (%0.70-2.63) olduğu
tespit edilmiştir. Uçucu yağ bileşim sınıflandırmasında; monoterpen hidrokarbonlar
(%0.02-0.51), oksijenik monoterpenler (%59.71-75.09), seskiterpen hidrokarbonlar
(%5.42-8.30), oksijenik seskiterpenler (%2.90-6.48), aromatik komponentler (%12.74-
30.23) ve diğerleri (%0.00-0.24) yer almıştır. Biçim saatleri arasında uçucu yağ oranı
ve uçucu yağ bileşimi bakımından istatistiki olarak fark bulunmamıştır. Sonuç olarak
reyhan ile ilgili yapılacak sonraki diurnal çalışmalarda, günlük hasat sıklığını arttırarak
uçucu yağ oranlarının, ana bileşimlerinin ve bileşim sınıflandırmasının değişimi daha
ayrıntılı incelenmelidir.
This study was carried out in the experimental field of Eskişehir Osmangazi
University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in 2010. In the trial,
yield and yield components and the effect of different harvesting hours on essential oil
and esential oil components of Sweet Basil (Ocimum basilicum L.) grown under
Eskisehir ecological conditions were determined.
The experimental design was a randomized completely block design with three
replications and the plants were harvested two times in a day (08:00 and 14:00) at the
begin of flowering stage. According to the results average values changed between
159-223 g for biologic yield per plant, 11-15 g for fresh flower yield per plant, 61-62
cm for plant height, 3.87-7.65 number of secondary branches per plant, 1.54-1.86 t/da
for fresh herba yield, 108-131 kg/da for dried herba yield, 228-237 kg/da for dried
flower yield, 104-117 kg/da for dried leaf yield, 17-22 kg/da for dried flower yield.
The essential oil ratio of the leaves and flowers of basil were determined
between %1.88-2.04, %0.50-0.94, respectively. The main essential oil compounds
were; linalool (55.70-72.90%), methylchavicol (11.07-28.20%), t-cadinol (2.07-4.50%),
trans-β-bergamotene (0.80-3.00%) and germacrene-D (0.70-2.63%). The essential oil
compounds classification were; monoterpene hydrocarbons (0.02-0.51%), oxygenated
monoterpenes (59.71-75.09%), sesquiterpene hydrocarbons (5.42-8.30%), oxygenated
sesquiterpenes (2.90-6.48%), aromatic compounds (%12.74-30.23) and others (%0.00-
0.24). There were no statistical differences for percentage of essential oil and
compounds between the harvesting hours. It was concluded that in further diurnal
researches about Sweet Basil (Ocimum basilicum L.) it should be analysed in more
detail that the alteration of main compounds, compounds classification and rate of
essential oil with remaining daily harvest frequence.
