Günümüz yaşam şartlarıyla baş etmeye yardımcı olabilecek ve oluşan hastalıkların tedavisinde kullanılmak üzere yeni, doğal ve etkili maddelere olan gereksinim gün geçtikçe artmaktadır. Bu amaçla yaygın olarak kullanılan bitkisel kaynakların yanında mikroorganizmalar da oldukça önemli kaynaklardır. Yeni metabolitlerin keşfi amacıyla son zamanlarda ekstrem ortamlarda yaşayan mikroorganizmalardan olan mikrofunguslar da bu alanda önemli bir yere sahiptir. Tez kapsamında, Tuz Gölü’nde izole edilen Aspergillus ve Penicillium cinslerine ait 124 izolatın serbest radikal süpürücü etkisi DPPH yöntemiyle taranmış ve %80’nin üzerinde inhibisyon gösteren sekiz izolat seçilmiştir. Folin-Ciocalteu yöntemi ile bu izolatların toplam fenolik madde miktarları 62-82 mg/GA arasında bulunmuştur. MTT yöntemi ile A. terreus AZC1 ve P. flavigenum PZC1 özütlerinin, A549, MCF7, Caco-2 hücre hatları üzerinde sitotoksik etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Üç kanser hücre hattına ilaveten 3T3 hücre hattı üzerinde aynı özütlerin antiproliferatif etkisi ise Xcelligence gerçek zamanlı hücre analiz sistemiyle çalışılmıştır. Xcelligence’dan elde edilen IC50 değerleri A549 96,7 μg/ml, MCF7’de 33,4 μg/ml, Caco-2’de 43,4 μg/ml ve 3T3 de ise 97,3 μg/ml bulunmuştur. Kanser hücre hatları üzerinde etkili bulunan A. terreus AZC1 ve P. flavigenum PZC1 özütlerinin bileşiminde bulunan fenolik asitler YBSK ile, uçucu özelliğe sahip metabolitleri ise GK-KS ile belirlenmiştir. P.flavigenum PZC1 özütü kolon kromatografisiyle saflaştırılarak elde edilen M3 metaboliti iki kanser hücre hattına yüksek sitotoksik etki gösterirken sağlıklı hücre hattı olan 3T3 hücre hattı üzerindeki antiproliferatif etkisi oldukça azdır. M3 metabolitinin GK-KS de belirlenen ve NMR ile desteklenen sonuçlarına göre 2,4 ditert-butylfenol yapısında olduğu düşünülmektedir. M3 metaboliti bu açıdan anti-kanser ilaçlarında aranan bir özellikte olup bu nedenle de yeni bir anti-kanser ilaç olma yolunda araştırmaya değer önemli bir potansiyele sahiptir. Bu metaboliti üreten Penicillium flavigenum Türkiye için yeni kayıttır.
Need for new, natural and effective drugs which help to cope with hard life conditions and to use in the treatments of illnesses is increasing day by day. For this purpose, in addition to the commonly used plants, microorganisms are also quite important resources. Recently microorganisms living in extreme conditions altereted attention to discover new metabolites, and microfungi are also significant in this area. In this study the free radical scaveging effect of 124 isolates belonging to Aspergillus and Penicillium genus isolated from Tuz Gölü (Salt Lake), Turkey, was scanned by using DPPH method, and eight isolates showing over 80% inhibition were selected. Total phenolic content drug quantities of these isolates were found between 62 and 82 mg/g GA by using folin-ciocalteu spectrophotometric method. The cytotoxic effects of A. terreus AZC1 ve P. flavigenum PZC1 extracts on A549, MCF7, Caco-2 cell lines were measured by MTT. The antiproliferative effect of the same extracts on 3T3 cell line was studied with real time by the Xcelligence system. IC50 values were found as for 96,7; 33,4; 43,4 and 97,3 μg/ml for A549, MCF7, Caco-2 and 3T3 respectively with Xcelligence system. Phenolic acids existing in the extracts of A. terreus AZC1 and P. flavigenum PZC1 which are effective on the cancer cell lines were determined via HPLC, and the volatile metabolites were detected via GC-MS. P. flavigenum PZC1 extract was subjected by column chromatography, and M3 metabolite was purified. It showed high cytotoxic effect on two cancer cell lines; whereas, its antiproliferative effect of it on 3T3 cell line, which was a healthy one, was so weak. NMR and GC-MS results are of the structure of metabolite M3 is thought to be 2,4-di-tert butylphenol. M3 metabolite has a feature looked for anti-cancer drugs, so it is worth to be searched as a new candidate for anti-cancer drugs because of its crucial potential. Penicillium flavigenum is the first record for Turkey.
