Bu çalışma; Osmanlıdan Cumhuriyet’e geçiş döneminde önemli hizmetlere imza atmış, İslami alanda halkın dini hayatını kolaylaştıracak birçok eser yazmış olan, son dönem İslâm âlimlerinden Ömer Nasuhi Bilmen’in İtikadi İslam Mezhepleri ve Dini Akımlar ile ilgili görüşlerini tespit edebilmek amacıyla yapılmıştır. Farklılıklarımızı zenginlik olarak görmek, hazmetmek, ortak paydada buluşmak Müslüman topluluklar için kolay olmamıştır. İç ve dış etkenler ayrışmayı körüklemiş İslam Mezheplerinin doğuşuna neden olmuştur. İnsan unsuru, siyaset, kültür, sosyal yapı, dini metinleri anlama ve anlamlandırma bu nedenlerden bazılarıdır. Geçmişten günümüze köprü görevi yapmış olan Ömer Nasuhi Bilmen’in konumuzla ilgili düşünceleri tespit edilmeye çalışılmış, bu bağlamda yaşadığı dönemin sosyal, siyasi ve ekonomik tüm etkileri göz önüne alınarak inceleme yapılmıştır..
Giriş bölümü tezin konusu, amacı, yöntemi, kaynakları ile Ömer Nasuhi Bilmen’in yaşadığı sosyo-politik ortam hakkında kısa açıklamalardan oluşmaktadır. Birinci bölümde; Ömer Nasuhi Bilmen’in hayatı, yaşadığı ortam, Osmanlının son dönemi ve Cumhuriyetin kuruluş yıllarında ortaya çıkan farklı düşünceler ile Ömer Nasuhi Bilmen’in fikri yapısı, mesleki hayatı, Diyanet İşleri Başkanlığında geçirdiği otuz yılı aşkın hizmeti süresince yaşamış olduğu olaylar üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde; İtikadi İslam Mezhepleri ve Dini Akımlar hakkında çeşitli kaynaklar taranarak elde edilen bilgiler paylaşılmıştır. Bu Mezhepler ve Dini Akımlar ile ilgili Ömer Nasuhi Bilmen’in görüşleri incelemeye çalışılmıştır.
This study was made in order to determine the Islamic Faith Sects and Religious Movements views of Omar Nasuhi Bilmen who is one of last period Islamic Scholar, wrote many works to make life easier for people in the Islamic religion, has achieved significant services during the transition period from Ottomans to Republic. It has not been easy to see our differences as wealth, absorption and meet in a common denominator for Muslim communities. Internal and external factors incited the divergence and led to the birth of the Islamic sects. The human element, politics, culture, social structure, understanding and interpreting religious texts are some of these reasons. The thoughts of Omer Nasuhi Bilmen related to our topic which used as a bridge from the past to recent times, have been tried to identify, in this context, it has been examined by taking into consideration of the social, political and economic implications of that term.
Prologue occurs subject of the thesis, purpose, method, sources and about brief explanations of socio – political environment inhabited by Omer Nasuhi Bilmen. In the first chapter, Omer Nasuhi Bilmen’s life and environment, with the different ideas which emerged in the last period of the Ottoman Empire and the establishment of the Republic and Omer Nasuhi Bilmen’s intellectual structure, proffesional life, focused on events which he lived during his over thirty years of service to the Presidency of Religious Affairs. In the second chapter, the informations acquired by scanning a variety of sources about the Islamıc Faith Sects and Religious Movements were shared. The opinions of Omer Nasuhi Bilmen about these Sects and Religious Movements have been tried to examine.
