Okullarda hesap verebilirlik politikaları : bir yapısal eşitlik modelleme çalışması

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, akademik başarının artırılmasına yönelik okullarda var olan baskıları, bu baskılara okulların cevap verme düzeyleri, akademik başarının artırılmasına yönelik okul yöneticileri ve öğretmenlerin hesap verebilirlik politikalarını belirlemek ve hesap verebilirlik baskıları, politikaları ve hesap verme zorunluluklarının birbirlerine olan etkilerini ortaya çıkarmaktır. Yöntem: Araştırma, üç temel değişken arasında bir neden-sonuç ilişkisi bulunduğu düşüncesinden hareketle nedensel bir desende tasarlanmıştır. Oluşturulan teorik modelde, hesap verebilirlik baskıları bağımsız değişken, hesap verme zorunluluğu bağımlı değişken, hesap verebilirlik politikaları hem bağımlı hem de bağımsız değişken olarak alınmıştır. Araştırmanın evreni, 2012-2013 öğretim yılında Kütahya ili merkez ilçesi sınırlarında bulunan toplam 144 öğretim kurumunda görev yapan 242‘si okul yöneticisi ve 2310‘u öğretmen olmak üzere toplam 2552 kişiden oluşmuştur. Araştırma örneklemi, eğitim bölgeleri dikkate alınarak tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 58 öğretim kurumunda görev yapan 357 öğretmen ve 154 okul yöneticisi olmak üzere toplam 511 kişiden oluşmuştur. Araştırmada veriler, Hesap Verebilirlik Baskıları Ölçeği, Hesap Verebilirlik Politikaları Ölçeği ve Hesap Verme Zorunluluğu Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde t-testi, ANOVA, korelasyon, çoklu regresyon analizi kullanılmış ve yapısal eşitlik modelinin test edilmesinde Path analizi tercih edilmiştir. Bulgular: Okul paydaşları baskısı, okul paydaşlarına hesap verme ve piyasa hesap verebilirliği politikaları üzerinde; sosyal çevre baskısı, sosyal çevreye hesap verme ve bürokrasiye hesap verme üzerinde pozitif etki yaratmaktadır. Bürokratik baskı ise, bürokrasiye hesap verme zorunluluğunu pozitif, performans hesap verebilirliği politikalarını negatif yönde etkilemektedir. Bürokratik hesap verebilirlik politikaları, sosyal çevreye ve bürokrasiye hesap verme zorunluluğunu pozitif yönde etkilemektedir. Tartışma ve Sonuç: Bu araştırmada, akademik başarının artırılmasına yönelik farklı odaklardan farklı mekanizmalar ile okullar üzerinde yaratılan başarı baskısının okullarda öğretim sorumluluğu ve dış beklentilere karşı cevap verme zorunluluğunu artırdığı, okulların eylemlerine ilişkin açıklama yapma ve eylemlerini haklı çıkarma çabası içerisine girmelerine neden olduğu görülmüştür. Politika yapıcılara akademik başarının artırılmasına yönelik bir model sunulmaktadır.

Aim: Aim of this study is both to determine at schools the pressures of accountability for academic performance, their answerability and the choice of accountability policies based on the views of school teachers and administrators, and to discover the interactions among accountability pressures, schools‘ answerability and choice of accountability policies. Method: This study follows causal pattern. The model consists of three variables, accountability pressures, answerability, and accountability policies. The target population of the research includes 242 administrators and 2310 teachers working in primary, elementary and high schools located in the city center of Kütahya in 2012-2013 teaching season. The sample population, which includes 357 teachers and 154 administrators, was drawn via stratified sampling method. Data was obtained from the sample by the measurement scales of accounatability pressure, answerability and accountability policies and analyzed by the methods of t-test, ANOVA, correlation, multiple regression, and path analysis to test the structural equation model. Findings: The pressure by school shareholders for academic achievement affects teachers‘ answerability to school shareholder and the choice of market accountability policies. The pressure exerted from schools‘ social environment have positive impact on school answerability to schools‘ environment and upper level administrators and supervisors. Bureaucratic pressure have positive impact on schools‘ answerability to upper level administrators and supervisors, but negatively affects performance accountability policies. Bureaucratic accountability policy have an positive impact on schools‘ answerability to social environment and bureaucracy. Conclusion: In this study, accountability pressures for academic achievement exerted by multiple locus of society via multiple accountability policies increases responsibility and answerability to share holders and external environment. It also induces school teachers and administrators to explain and justify their deeds for teaching and academic achievement. The study presents a model for academic achievement for policymakers.