Amaç: Bu çalışmanın amacı, eğitim kurumu müdürlerinin liderliği ile okul
çıktıları arasındaki ilişkilerin meta-analiz yöntemiyle incelenmesidir.
Yöntem: Çalışmada ulaşılan veriler, betimsel ve meta-analiz yöntemleri
kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma kapsamına, 01.01.2000 ile 31.12.2011 tarihleri
arasında Türkiye’de üretilen, çalışmanın amacına ve sınırlılıklarına uygun, 55 adet
bildiri, makale ve tez alınmıştır. Çalışmada, etki büyüklüğü, anlamlılık ve heterojenlik
değerleri, “Tam Kapsamlı Meta-analiz Programı-CMA” programı kullanılarak
hesaplanmıştır.
Bulgular: Araştırmada, rastgele etkiler modeline göre değerlendirildiğinde,
eğitim kurumu müdürünün liderliği ile öğretmen açısından çıktılar arasındaki etki
büyüklüğü değeri, 0.44 olarak belirlenmiştir. Bu değer, eğitim kurumu müdürlerinin
liderliği ile öğretmen açısından çıktılar arasında, pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı
ilişkilerin bulunduğunu göstermiştir. Öğrenci başarısı (0.59), öğretmenlerin iş doyumu
(0.51) ve motivasyonu (0.63) için ise daha güçlü ilişkilerin bulunduğu anlaşılmıştır.
Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları (0.38), performansları (0.30) ve örgütsel vatandaşlık
davranışları (0.16) ile okul müdürlerinin liderliği arasında ise pozitif yönde anlamlı
ilişkilerin olduğu görülmüştür.
Tartışma ve Sonuç: Çalışma sonucunda; demokratik, dönüşümcü, öğretimsel ve
kültürel liderlik ile okul çıktıları arasında pozitif yönde, güçlü düzeyde anlamlı
ilişkilerin bulunduğu belirlenmiştir. Etik ve vizyoner liderlik ile okul çıktıları arasında
orta düzeyde, sürdürümcü ve emredici liderlik arasında ise daha zayıf düzeyde
ilişkilerin olduğu anlaşılmıştır. Bu noktada, geleneksel yönetici davranışlarının, öğrenci
ve öğretmenlerin performanslarını istenen düzeyde artıramadığı anlaşılmıştır.
Araştırmada okul çıktılarını en fazla etkileyen liderlik yaklaşımlarının ortak özelliğinin,
insanı merkeze almaları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul müdürleri, durumsal
faktörleri de göz önünde bulundurarak farklı liderlik yaklaşımları gerektiren davranışları etkin bir şekilde göstermeli, kurumlarını; etik ve demokratik değerlerin, adaletin,
hoşgörünün ve iş birliğinin öğretildiği, ortak bir yaşam alanına dönüştürmelidir.
Purpose: The purpose of this research study is to investigate the relationship
between the school principals’ leadership and school outcomes using the method of
meta-analysis.
Method: The data were analysed using descriptive method and meta-analysis.
55 papers, articles and theses produced in Turkey between 01.01.2000 and 31.12.2011
with the limitations of the research study were included in the study. In this study effect
size, significance and heterogeneity values were calculated using ‘comprehensive metaanalysis-
CMA’.
Findings: In this study, the effect size value was determined as 0.44 when the
relationship between the school principals’ leadership and school outcomes in terms of
teachers based on the random effects model. This showed that there was a positive, at
middle level and meaningful relationship between school principals’ leadership and
school outcomes in terms of teachers. For school achievement (0.59), teachers’ job
satisfaction (0.51) and motivation (0.63) the relationship was stronger. The relationship
between school principals’ leadership and teachers’ organizational commitment (0.38),
performance (0.30) with organizational citizenship behaviors (0.16) was found as
positive and meaningful.
Discussion and results: As a result, the relationship between democratic,
transformational, educational and cultural leadership and school outcomes was strong
and meaningful. The relationship between the outcomes of schools and ethic and
visionary leadership was at middle level while it was smaller with transactional and
directive leadership models. At this point, it was clear that the traditional behaviors or
school principals were not able to increase the performance of students and teachers to
the desired level. It was concluded that the common features of leadership models
effecting school outcomes most were human-centered. School principals should have
behaviors that require different leadership approaches, taking into acoount situational factors. They also inverted their institution to the common living area in which ethical,
democratic values justice, tolerance and cooperation are taught.
