Çölyak hastalığı (ÇH) genetik olarak
yatkın bireylerde, gluten içeren gıdaların alınması ile ortaya çıkan, kalıcı intolerans
ile karakterize, immun mekanizma ile oluşan bir enteropatidir. IL-15, çölyak
hastalığında, gluten ile tetiklenen immün reaksiyondan sorumlu, anahtar
proinflamatuvar sitokindir. Bu durumdan yola çıkarak, IL-15 genindeki bazı genetik
değişikliklerin, çölyak hastalığının riskini arttırdığını düşündük. Bu çalışmada
birincil amaç olarak, IL-15 gen polimorfizminin, çölyak hastaları ve sağlıklı
kardeşlerinde hastalık oluşturma etkisi araştırılmıştır. Ġkincil olarak da, IL-15 gen
polimorfizminin, çölyak hastalığının prezentasyonuna etkisini değerlendirmeyi
amaçladık. Çalışmaya 90 çölyak hastası (49K/41E, median yaş:11) 38 çölyak
hastalarının sağlıklı kardeşleri (20K/18E, median yaş:8) ve 99 sağlıklı kontrol
(66K/33E, median yaş:13) dahil edilmiştir. Çalışmaya katılanların, demografik
özellikleri, tanı anındaki belirti ve bulguları, eşlik eden hastalık, ailede çölyak
hastalığı öyküsü, histopatolojik evreleme, serolojik belirteçleri ve HLA doku tipleri
kaydedilmiştir. Önceden belirlenmiş olan, IL-15‟in rs2857261, rs10519613,
rs1057972 polimorfizmleri PCR yöntemiyle çalışılmıştır. rs2857972
polimorfizminde GG genotipi, rs1057972 polimorfizminde TT genotipi, çölyak
ailelerde kontrol grubuna oranla yüksek tespit edilmiştir [sırasıyla, % 41-%23
(p=0008), %36-%11 (p=0,001) ]. Çölyak hastalarının 75‟inin (%83), çölyak
hastalarının sağlıklı kardeşlerinin 23‟ünün (%61) HLADQ2‟si pozitif saptanmıştır.
Gruplar HLA-DQ2 durumlarına göre karşılaştırıldığında, homozigot HLA-DQ2
pozitif olanlarda, rs2857972 polimorfizminde GG genotipini odds oranı, çölyak
hastalarında, sağlıklı kardeşlerden 1,5 kat daha yüksek tespit edilmiştir.
Heterozigotlarda ise, rs1057972 polimorfizminde TT genotipinin odds oranı, sağlıklı
kardeşlerde kontrol grubuna oranla 2,5 kat yüksek olduğu görülmüştür. Hastalık
prezentasyonu ile IL-15 gen polimorfizmi arasında bir ilişki saptanmamıştır. Sonuç
olarak, bazı özel IL-15 gen polimorfizmleri, çölyak hastalarında, kontrol grubuna
oranla yüksek tespit edilmiştir. IL-15‟in çölyak hastalığındaki etkisinin, HLA-DQ2
pozitifliğine bağlı olduğu görülmüştür
Celiac disease is an immune mediated enteropathy which is
triggered by gluten consumption in genetically susceptible individuals and
characterized with lifelong gluten intolerance. Interleukin-15 (IL-15) is a potent
proinflammatory cytokine that is considered a key component in the immune
reaction triggered by gluten. In light of these findings we hypothesized that
variations in the gene encoding IL-15, may influence the risk of celiac disease. The
primary aim of this study was to evaluate the influence of IL-15 gene polymorphisms
on celiac disease development, in celiac patients and their siblings. Our secondary
aim was to evalute the effect of possible IL-15 polymorphisms on clinical
presentation of celiac disease. The study was enrolled-with 90 celiac disease patient
(49 female/ 41 male, median years of age:11), their 38 siblings (20 female/18 male,
median years of age:8) and 99 healty controls (66 female/33 male, median years of
age:13). Their demographic findings, initial symptoms and signs, the presence of
celiac disease in their family, histopathological grade-serological markers and HLA
types were recorded. Previously defined IL-15 gene polymorphisms rs2857261,
rs10519613, rs1057972 were analysed through PCR. There was a significantly
higher frequency of GG genoytype in rs2857972 polymorphisms and TT genotype
in rs1057972 polymorphism in celiac families compared to control groups [% 41 vs
%23 (p=0008), %36 vs %11 (p=0,001) respectively] .75 (%83) of celiac disease
patient and 23 (%61) of siblings were HLADQ2 pozitif. When startified according
to their HLADQ2 status, rs2857972 GG polimorphism was found to be 1,5 times
prominet in celiac patients compared to tehir siblings at homozygous state, whereas
rs1057972 TT genotype was found to be 2,5 times prominet in celiac siblings at
heterozygous state. There was no assocation between IL-15 gene polymorphisms and
clinical presentation of celiac disease. As a result, some special IL-15 polymorhisms
are more prominent in celiac families than healty controls. However the impact of
IL-15 gene polymorphism on celiac disease development is dependent on HLADQ2
status.
