Farklı azot ve fosfor dozlarının ketencik (camelina sativa) bitkisinin verim ve verim unsurlarına etkisi

Abstract

Bu çalışma Eskişehir ilinin Çifteler ilçesine bağlı Yıldızören köyünde 2013 yılında yürütülmüştür. Denemede, Eskişehir ekolojik koşullarında yetiştirilen ketencik (Camelina sativa (L.) Crantz) bitkisinde, farklı azot (0, 5, 10 ve 15 N kg/da) ve fosfor dozlarının (0, 3 ve 6 P2O5 kg/da) bitki boyu, bitki başına yan dal sayısı, bitki başına tohum verimi, 1000 tohum ağırlığı, dekardan alınan tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede farklı azot dozlarının tohum verimine, 1000 tohum ağırlığına ve yağ verimine pozitif bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Fosfor dozları tohum verimi, 1000 tohum ağırlığı ve yağ verimi yanında bitki boyuna da pozitif bir etki de bulunmuştur. Azot x Fosfor interaksiyonunun ise istatistiksel olarak sadece bitki boyu üzerinde önemli olduğu tespit edilmiştir. Azot uygulamasıyla dekara tohum verimi 71,5 kg’dan 98,9 kg’a çıkmış ve en ekonomik azot dozu 13,71 kg/da olarak bulunmuştur. 1000 tohum ağırlığı 0,98 g’dan 1,03 g’a, yağ verimi 24,8 kg/da’dan 33,5 kg/da’a çıkmıştır. Fosfor uygulaması ile dekara tohum verimi 79,3 kg’dan 97,3 kg’a, 1000 tohum ağırlığı 0,99 g’dan 1,04 g’a, yağ verimi 27,9 kg/da’dan 33,5 kg/da’a, bitki boyu ise 61,7 cm’den 64,7 cm’ye çıkmıştır. Denemede ortalama bitki boyu 63,5 cm, bitkide kapsüllü dal sayısı 13,9 adet, bitki başına tohum verimi 3,83 g, tohum verimi 87,4 kg/da, 1000 tohum ağırlığı 1,01 g, tohumda yağ oranı ise % 34,8 ve yağ verimi 30,4 kg/da olarak bulunmuştur. Sonuç olarak Eskişehir yöresi için ketencik bitkisi ile ilgili yapılan bu çalışmada azot ve fosforun verim ve verim unsurları üzerine etkisi olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte ülkemizde üzerinde çok fazla araştırma olmayan bu bitki türüyle ilgili daha detaylı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

This research was conducted in Yıldızören village of Çifteler county in 2013. In the experiment, effect of nitrogen doses (0, 5, 10, and 15 kg N da-1) and phosphorus (0, 3, and 6 kg P2O5 da-1) on plant height, number of branches per plant, seed yield per plant, 1000 seed weight, seed yield per decare, seed oil content, and oil yield per decare of false flax (Camelina sativa (L.) Crantz), grown under Eskişehir ecological conditions, were studied. The experimental design was Split Plots in Randomized Complete Blocks with 4 replications. Results have shown a positive effect of nitrogen fertilizer on seed yield, 1000 seed weight, and oil yield. Phosphorus fertilizer positively affected seed yield, 1000 seed weight, oil yield, and plant height. Nitrogen x Phosphorus interaction was statistically significant only for plant height. Nitrogen fertilization increased seed yield from 71,5 kg/da to 98,9 kg/da and the most economical nitrogen dose was found as 13,71 kg/da. 1000 seed weight was increased from 0,98 g to 1,03 g and oil yield was increased from 24,8 kg/da to 33,5 kg/da by nitrogen fertilization. Phosphorus application increased seed yield from 79,3 kg/da to 97,3 kg/da, 1000 seed weight from 0,99 g to 1,04 g, oil yield from 27,9 kg/da to 33,5 kg/da and plant height from 61,7 cm to 64,7 cm. Average values obtained in the experiment were 63,5 cm for plant height, 13,9 for number of branches with capsules per plant, 3,83 g for seed yield per plant, 87,4 kg/da for seed yield per area, 1,01 g for 1000 seed weight, 34,8% for seed oil content, and 30,4 kg/da for oil yield. As a conclusion, both nitrogen and phosphorus fertilizations were found to be effective on yield and yield components. Since there has not been enough experimentation on this species in our country, more detailed studies are needed.