Tehlikeli atıklar, konsantrasyonu, fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle;
uygunsuz depolanması, bertaraf edilmesi ve taşınması halinde, insanı ve çevreyi tehdit
eden maddelerdir. Çeşitli faaliyetleri sonucu bu maddeleri atık olarak üreten
işletmelerin çoğunlukla kendilerine ait bertaraf sistemleri bulunmamaktadır. Ayrıca
işletmeler, tehlikeli atıkları bertaraf eden yüklenicileri seçerken çoğu kez yeterince
dikkatli davranmamaktadırlar. Diğer taraftan yüklenici seçimine etki eden ve kendi
aralarında çelişen birçok nitel ve nicel kriter bulunmaktadır. Yapılan çalışmanın amacı,
tehlikeli atık üreten bir işletmeye bu atıkları ekonomik ve zararsız olarak bertaraf eden
en uygun yükleniciyi seçmesinde yardımcı olmaktır. Çalışmada Çok Kriterli Karar
Verme (ÇKKV) yöntemlerinden birisi olan ve literatürde yaygın olarak kullanılan
Analitik Serim Süreci (ASS) ile yüklenici firma ağırlıkları hesaplanmıştır. İzleyen
aşamada ise kurulan bir matematiksel model yardımıyla tehlikeli atık türlerinin hangi
atık bertaraf firmasına verilmesi gerektiği belirlenmiştir. Sonuç kısmında matematiksel
model ile ulaşılan değerlerin, ASS modeli ile ulaşılan sonuç değerleri ile uyumlu olduğu
tespit edilmiştir.
Hazardous waste is substance that threaten people and environment in case of
improper storage, disposal and transport due to its concentration, physical and chemical
properties. Companies producing hazardous waste as a result of several activities
mostly do not have any own disposal facilities. In addition, they do not pay attention
enough to determine the right contractor as a disposal facility. On the other hand, there
are various qualitative and quantitative criteria conflicting with each other and affecting
the selection of the contractor. The aim of the performed study is to assist one of these
companies producing hazardous waste in the selection of the best contractor that
eliminates hazardous waste economic and harmless way. In the study, contractor
weights in percentage is calculated by usig Analytic Network Process (ANP) as one of
the multi-critera decision making (MCDM) methods and widely used in the literature
which considers both qualitative and quantitative critera. In the next step, with the help
of the established mathematical model, contractors given which type of hazardous waste
are determined. In the conclusion part, it is identified that the values achieved by
mathematical model are comply with the values achieved by ANP model.
