Bu çalışmada, Ponto-Caspien bir tür olan Potamothrix hammoniensis’in (Michaelsen, 1901) Türkiye’nin bazı doğal göllerindeki yayılışının ve filocoğrafyasının moleküler çalışmalarla ortaya konulması amaçlanmıştır. P. hammoniensis’in, Annelid’lerden başlayarak türe kadar tanımlanmasında yaklaşık 50’ye yakın morfolojik taksonomik karakter kullanılmaktadır. Türün filocoğrafik hikâyesi içinde yayılış bariyerleri ile ilişkili olarak progresif veya konservatif endemizm durumlarında da olduğu gibi allopatrik izolasyona bağlı olarak türleşme gösterebileceği öngörülmüştür.
2010-2013 yılları arasında Gala Gölü (Edirne), Büyük Akgöl (Adapazarı), Sapanca, Eğirdir Gölü (Isparta), Mogan Gölü (Ankara), Cernek Gölü (Samsun), Gölbaşı Gölü (Hatay) ve Nemrut Gölü (Bitlis)'nde yapılan arazi çalışmaları ile örnekler toplanmıştır. Potamothrix cinsine bağlı, morfolojik olarak P. hammoniensis’e çok benzeyen, ancak bugüne kadar tanımlanan P. hammoniensis türü taksonomik karakterlerinden alt tür veya tür kategorisinde farklılık gösteren, dolayısıyla da mevcut anahtarlara göre teşhisi yapılamayan örnekler tespit edilmiştir.
P. hammoniensis’in ülkemiz durgun sularındaki yayılışını temsil edebilecek, batıdan doğuya doğru yukarıda anılan göllerde coğrafik izolasyona bağlı olarak bu göllerde tespit edilen P. hammoniensis’e morfolojik olarak benzerlik gösteren üremede primer görevli olan bazı karakterler bakımından farklı olan örnekler moleküler veri setlerinden yararlanılarak varyasyon sınırları belirlenmiştir. Böylelikle türün, ülkemiz yayılış alanı içerisinde tek bir türle temsil edilmediği, Gala Gölü’nden tespit edilen örneklerin yeni tür olabileceği, Sapanca ve Eğirdir Gölleri’nden elde edilen örneklerin ise farklılaşma gösterdiği, ancak bu farklılaşmanın Gala Gölü örneklerindeki kadar yüksek oranda olmadığı tespit edilmiştir. Nemrut Gölü örneklerinin de farklılaşma oranın yüksek olduğu ve araştırılan tüm göllerdeki örneklerden farklı bir izolasyon süreci ve mekanizması geçirdiği sonucuna varılmıştır.
In this study, it is aimed that presents distribution and phylogeography of Potamothrix hammoniensis (Michaelsen, 1901) which is a Ponto-Caspian species in some natural lakes of Turkey with molecular studies. It is used almost 50 morphologic taxonomic characters for determination of P. hammoniensis becoming from Annelids. It is predicted that this species can show speciation depends on allopatric isolation as in also progressive or conservative endemism situations as related to distribution barriers in phylogeographic history of this species.
Oligochaeta samples were collected from Gala Lake (Edirne), Büyük Akgöl (Adapazarı), Sapanca, Eğirdir Lake (Isparta), Mogan Lake (Ankara), Cernek Lake (Samsun), Gölbaşı Lake (Hatay) and Nemrut Lake (Bitlis) between 2010-2013. These samples are belong to Potamothrix genus and look like P. hammoniensis as morphologically but differ from some taxonomic characters which are primary rolling in reproduction of P. hammoniensis determined until today at category of subpecies or species so could not identify according to current identification keys.
In this way, it is determined whether this species is represented with only one species in distribution area of our country or, samples determined in Gala Lake may be new species, samples in Sapanca Lake and Eğirdir Lake shown differentiation, however this differentiation is not high to samples in Gala Lake. Differentiation in Nemrut Lake samples also is high and it reach a conclusion that these samples have different isolation process and mechanism from all studied lakes samples.
