Bilimkurgu ve cinsiyet: Ursula K. Le Guin’in mülksüzler ve karanlığın sol eli romanları

Abstract

Cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve cinsellik kavramları çok eski vakitlerden beri edebiyta ve farklı dünyalar, varlıklar ve uzamların hayal gücünün sınırsızlılığı ve bilimin verileri ile özgürce yansıtıldığı bilimkurgu edebiyatı türüne konu olmuş kavramlardır. Bu kavramların feminist bilimkurgu edebiyatı içinde nasıl kurgulandığı bu çalışmanın çıkış noktasıdır. Bilimkurgu edebiyatında cinsiyetler arası dikotomik ilişki biçimlerinin ve cinsiyet söylemlerinin yansıtılma biçimleri bu pek çok edebi araştırmaya konu olmuştur. Çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturan feminist edebiyat eleştirisi, edebi metinlerde cinsiyeti; kadınlık ve erkeklik temsillerini, toplumsal cinsiyet rollerinin ve cinsiyetçi bakışın metinlerde nasıl kurgulandığını inceler. Diğer bir kuram olan queer ise kimliklerin istikrarsızlığını, akışkanlığını ve imkânsızlığını temel alır. Yazarın karakter yaratımı ile queer potansiyelleri nasıl değerlendirdiği üzerinde durulacaktır. Edebi eserler toplumsal, tarihsel ve kültürel bağlamından ayrı düşünülemez. Bu noktadan hareketle feminist bir yazarın bilimkurgu türündeki bu eserlerinde cinsiyeti nasıl kurguladığı, cinsiyet özgürlüğünün ve cinsiyet eşitliğinin temellerini sürmek bu çalışmanın amacıdır. Farklı bir toplum tahayyülünün kurgu yoluyla nasıl dile getirildiği bu kuramlar aracılığı ile irdelenecektir. Bu bağlamda Ursula K. Le Guin’in Karanlığın Sol Eli ve Mülksüzler isimli eserleri eserle anarşist feminizm, feminist edebiyat eleştirisi, queer kuram yöntemleriyle karşılaştırmalı bir şekilde incelenecektir. Judith Butler’ın Bela Bedenler vi ve Cinsiyet Belası- Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, Zeynep Direk’in yayına hazırladığı Cinsiyeti Yazmak ve Cinsiyetli Olmak, Maggie Humm’un Feminist Edebiyat Eleştirisi kitaplarından kuramsal olarak faydalanılacaktır

The concepts of sex, gender and sexuality have been the subject of science fiction genre since ancient times, in which different worlds, creatures and spaces are freely reflected by the immensity of the imagination and the data of science. The starting point of this work is the question of how these concepts are fictionalized within feminist science fiction literature. The ways in which inter-gender dichotomic relationship forms and gender discourses are reflected in science fiction literature have been the subject of many literary studies. Feminist literary criticism, which forms the theoretical framework of the study, examines gender in literary texts, representations of femininity and masculinity and also how gender roles and sexist views are fictionalized in texts. Another theory, queer, is based on the instability, fluidity and impossibility of identities. This study will focus on how the author evaluates character creation and queer potentials. Literary works cannot be considered separate from their social, historical and cultural context. Thus, the aim of this work is to establish the foundations of gender freedom and gender equality, and how a feminist writer fictionalizes gender in these works of science fiction. Depending on these viii theories, the study also focuses on how the imagination of a different society is expressed through fiction. In this context, Ursula K. Le Guin's The Left Hand of Darkness and The Dispossessed will be examined in a comparatively through anarchist feminism, feminist literary criticism, and queer theory methods. Judith Butler's Bodies That Matter and Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, Zeynep Direk's editorial work Cinsiyeti Yazmak and Cinsiyetli Olmak, Maggie Humm's Feminist Literary Criticism constitutes the theoretical framework of the study