Cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve cinsellik kavramları çok eski vakitlerden beri
edebiyta ve farklı dünyalar, varlıklar ve uzamların hayal gücünün sınırsızlılığı ve
bilimin verileri ile özgürce yansıtıldığı bilimkurgu edebiyatı türüne konu olmuş
kavramlardır. Bu kavramların feminist bilimkurgu edebiyatı içinde nasıl kurgulandığı
bu çalışmanın çıkış noktasıdır. Bilimkurgu edebiyatında cinsiyetler arası dikotomik
ilişki biçimlerinin ve cinsiyet söylemlerinin yansıtılma biçimleri bu pek çok edebi
araştırmaya konu olmuştur.
Çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturan feminist edebiyat eleştirisi, edebi
metinlerde cinsiyeti; kadınlık ve erkeklik temsillerini, toplumsal cinsiyet rollerinin ve
cinsiyetçi bakışın metinlerde nasıl kurgulandığını inceler. Diğer bir kuram olan queer
ise kimliklerin istikrarsızlığını, akışkanlığını ve imkânsızlığını temel alır. Yazarın
karakter yaratımı ile queer potansiyelleri nasıl değerlendirdiği üzerinde durulacaktır.
Edebi eserler toplumsal, tarihsel ve kültürel bağlamından ayrı düşünülemez. Bu
noktadan hareketle feminist bir yazarın bilimkurgu türündeki bu eserlerinde cinsiyeti
nasıl kurguladığı, cinsiyet özgürlüğünün ve cinsiyet eşitliğinin temellerini sürmek bu
çalışmanın amacıdır. Farklı bir toplum tahayyülünün kurgu yoluyla nasıl dile
getirildiği bu kuramlar aracılığı ile irdelenecektir.
Bu bağlamda Ursula K. Le Guin’in Karanlığın Sol Eli ve Mülksüzler isimli
eserleri eserle anarşist feminizm, feminist edebiyat eleştirisi, queer kuram
yöntemleriyle karşılaştırmalı bir şekilde incelenecektir. Judith Butler’ın Bela Bedenler
vi
ve Cinsiyet Belası- Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, Zeynep Direk’in yayına
hazırladığı Cinsiyeti Yazmak ve Cinsiyetli Olmak, Maggie Humm’un Feminist
Edebiyat Eleştirisi kitaplarından kuramsal olarak faydalanılacaktır
The concepts of sex, gender and sexuality have been the subject of
science fiction genre since ancient times, in which different worlds, creatures
and spaces are freely reflected by the immensity of the imagination and the data
of science. The starting point of this work is the question of how these concepts
are fictionalized within feminist science fiction literature. The ways in which
inter-gender dichotomic relationship forms and gender discourses are reflected
in science fiction literature have been the subject of many literary studies.
Feminist literary criticism, which forms the theoretical framework of the
study, examines gender in literary texts, representations of femininity and
masculinity and also how gender roles and sexist views are fictionalized in texts.
Another theory, queer, is based on the instability, fluidity and impossibility of
identities. This study will focus on how the author evaluates character creation
and queer potentials. Literary works cannot be considered separate from their
social, historical and cultural context. Thus, the aim of this work is to establish
the foundations of gender freedom and gender equality, and how a feminist
writer fictionalizes gender in these works of science fiction. Depending on these
viii
theories, the study also focuses on how the imagination of a different society is
expressed through fiction.
In this context, Ursula K. Le Guin's The Left Hand of Darkness and The
Dispossessed will be examined in a comparatively through anarchist feminism,
feminist literary criticism, and queer theory methods. Judith Butler's Bodies That
Matter and Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, Zeynep
Direk's editorial work Cinsiyeti Yazmak and Cinsiyetli Olmak, Maggie Humm's
Feminist Literary Criticism constitutes the theoretical framework of the study
