14. yüzyılın ikinci çeyreği ortalarında doğan ve 15. yüzyılın ilk çeyreği
ortalarında vefat eden Ahmedî, Divan Edebiyatı ve Divan Edebiyatı Geleneği için
kurucu şair olması bakımından çok önemli bir yere sahiptir. Ancak bu öneminin
büyüklüğünün aksine hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler bugün bile muğlak
durumdadır. Bugüne kadar birçok araştırmacı tarafından Ahmedî ile ilgili yazılar
kaleme alınmış olsa da hiçbiri bu muğlak durumları açıklığa kavuşturacak bilgiler
ortaya koyamamıştır. İskender-nâme ile birlikte en önemli iki eserinden biri sayılan
Dîvân’ının tenkitli tam bir metni dahi oluşturulamamıştır.
Bu tezde Ahmedî Dîvânı’na ait 7 nüsha karşılaştırılarak tenkitli bir metin ortaya
konulmaya çalışılmış; bu metne nazire mecmualarında yer alan Ahmedî şiirleri de
dahil edilmiş ve bu sayede müellif nüshası olmayan/bulunamayan Ahmedî Dîvânı’nın
tam metninin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.
Ahmedî Dîvânı’nın tenkitli metninin yanında, doğumundan ölümüne kadar
hayatıyla ve eserleriyle ilgili bütün bilgilerde var olan muğlaklık örnekler, deliller ve
çıkarımlar vasıtasıyla giderilmeye çalışılmıştır. Ayrıca yine Ahmedî’nin kendi
beyitlerinden yola çıkılarak üslubuna, hayat anlayışına ve dünya görüşüne ait
izlenimler aktarılmıştır.
Tez içerisinde Dîvân nüshalarında bulunan ve nazire mecmualarında Ahmedî
adına kayıtlı olan bütün şiirlerin hangi nüshada/mecmuada kaçıncı varakta, hangi
sırada ve kaç beyit olduğunu gösteren istatistikî tablolar da eklenerek Ahmedî ile ilgili
vii
gelecekte yapılabilecek olan akademik çalışmalar için kolaylık sağlanması
amaçlanmıştır.
Ahmedî’ye ait 3’ü teclidi bozuk olmak üzere 7 Dîvân nüshasının ve Ahmedî’ye
ait şiir barındıran 6 nazire mecmuasının tamamının ele alındığı bu çalışmada, Ahmedî
Dîvânı’nın tenkitli tam metni oluşturulmuş ve yine Ahmedî’nin kendi beyitlerinden
örneklerle bugüne kadar muğlak kalan hayatına dair tespitler yapılmıştır
Ahmedî, who was born in the middle of the second quarter of the 14th century
and died in the middle of the first quarter of the 15th century, has a very important
place in terms of being the founding poet of Dîvân Literature and Dîvân Literature
tradition. However, contrary to the magnitude of his importance, the information about
his life and works is still ambiguous even today. Even though many articles have been
written about Ahmedî by many researchers, none of them has been able to provide
information to clarify these ambiguous situations. Even Dîvân, which is considered to
be one of his two most important works, together with İskender-nâme, could not be
created as a full criticized text.
In this study, a criticizing text has been tried to be put forward by comparing 7
copies belonging to the Ahmedî’s Dîvân. Also, has been included to this text Ahmedî
poems which in the Nazire journals. In this way, it has been tried to reveal the full text
of Ahmedî’s Dîvân, which author copy was not/could not be found.
In addition to the criticized text of the Ahmedî’s Dîvân, the ambiguity that
existed in all the information about his life and works from his birth until his death has
been tried to be eliminated through examples, evidences and inferences. Also based
on Ahmedî’s own couplets, the impressions of his style, understanding of life and
worldview has been conveyed.
In the study, it is aimed to provide convenience for future academic studies on
Ahmedî by adding statistical tables showing in which page, which order and how many
ix
couplets of all the poems in the copies of the Dîvân and registered poems in the name
of Ahmedî in the Nazire journals.
In this study, in which all 7 copies of the Dîvân, 3 of which have mixed pages,
and all 6 Nazire journals that contain poems belonging to Ahmedî, the full criticized
text of Ahmedî’s Dîvân has been prepared and examples from Ahmedî’s own couplets,
some findings have been made regarding his life, which has remained ambiguous until
today
