Araştırma 2017 yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlalarında yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları faktöriyel deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada azot bağlama ve fosfat çözücü özelliği olan beş farklı biyogübre Bontera(Bacillus amyloliquefociens, Bacillus pumilus, Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Bacillus megaterium, Trichoderma harzianum, Trichoderma yanigi), Bactoboost (Bacillus subtilis, Bacillus magaterium, Loctococcus spp.), Köklendirici (Bacillus subtilis, Bacillus magaterium, Loctococcus spp.) Lifebac NP (Bacillus subtilis, Bacillus magaterium) ve NSAH (% 15 organik madde, % 6 organik karbon, % 13 humik+ fulvik asit)], bir Rhizobia bakterisi (Rhizobium leguminosorum) ve kontrol olmak üzere yedi uygulama ile üç fosforlu gübre dozu (0, 3 ve 6 kg/da P2O5) üç tekerrürlü olarak uygulanmıştır.
Araştırmada ele alınan özelliklere ilişkin verilerle yapılan varyans analiz sonuçlarında; çıkış süresi, çıkıştaki bitki sayısı, çiçeklenme süresi, klorofil içeriği, nodül sayısı, yaş nodül ağırlığı, kuru nodül ağırlığı, yaprak alan indeksi, bitki örtüsü indeksi, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, yaprak sayısı, olgunlaşma süresi, bitkide biyolojik verim, ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı, bakla uzunluğu, baklada tane sayısı, bitkide tane sayısı, bitkide tane verimi, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi, yüz tane ağırlığı, azot içeriği, fosfor içeriği, potasyum içeriği, kalsiyum içeriği, magnezyum içeriği, demir içeriği, mangan içeriği, çinko içeriği ve bakır içeriği özelliklerinde istatistiki olarak önemli farklılıklar belirlenmiştir.
Tarla koşullarında yürütülen bu araştırmamızda artan fosfor dozlarının genel olarak incelenen özellikleri olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Bakteri uygulamalarından ise fenolojik özellikler bakımından bontera, fizyolojik özellikler bakımından Lifebac NP ve verim ve verim ögeleri ile besin elementi içerikleri bakımından ise köklendirici ve NSAH bakterileri daha iyi sonuç vermiştir. Ancak Eskişehir koşullarında uygun bakterinin belirlenmesi için daha fazla sayıda çalışmaya ihtiyaç vardır
This study was carried out in the experimental area of Faculty of Agriculture, University of Eskişehir Osmangazi during 2017. The experimental design will be randomized complete block design with three replications. Five different bio-fertilizers [ Bontera (Bacillus amyloliquefociens, Bacillus pumilus, Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Bacillus megaterium, Trichoderma harzianum, Trichoderma kanigi), Bactoboost (Bacillus subtilis, Bacillus magaterium, Loctococcus spp.), Rooting (Bacillus subtilis, Bacillus magaterium, Loctococcus spp.) Lifebac NP (Bacillus subtilis, Bacillus magaterium) ve NSAH (% 15 organic matter, % 6 organic carbon, % 13 humik+ fulvik acid)] and Rhizobia bacteria and different phosphorus doses (0, 3 and 6 kg/da P2O5) will be used in the experiment.
According to the results; significant differences were determined for the emergence time, number of emergence, flowering time, chlorophyll content, nodüle number, nodüle fresh weight, nodüle dry weight, leaf area index, normalized difference vegetation index, plant height, number of leaves, maturity time, biological yield per plant, number of branch, pod number per plant, pod lenght, seed number per pod, seed number per plant, grain yield per plant, biological yield, grain yield, harvest index, hundred kernel weight, N content, P content, K content, Ca content, Mg content, Fe content, Mn content, Zn content and Cu content.
In the study was determined that increasing phosphorus doses generally positively affected the investigated charecters. Bontera gave the best result in terms of phenological charecters. Lifebac NP gave the best result in terms of physiological charecters and Köklendirici and NSAH gave the best results in terms of yield and yield components and nutrient content. However, more studies are needed to determine suitable bacteria in Eskişehir conditions
