Edebiyat ve kötülük: 20. yüzyıl metinlerinde kötülük kavramına çoğulcu bir yaklaşım

Abstract

Bu çalışmada Sloven filozof ve kültür kuramcısı Slavoj Žižek’in süper ego, ego ve id kötülüğü olarak sınıflandırdığı kötülük tiplerinden hareketle 20. yüzyıl edebiyatının üç önemli eseri olan, Hans Fallada’nın Herkes Tek Başına Ölür, Georges Perec’in Paralı Asker ve William Golding’in Sineklerin Tanrısı romanları, postyapısalcı edebiyat eleştiri kuramlarıyla incelenmiştir. Immanuel Kant’a kadarki süreçte teodise kaynaklı kötülük kuramları geçerli genel kabulü oluştururken, Kant’tan sonra insana içkin bir kötülük anlayışının ortaya çıkması, çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. 20. yüzyılın incelenen dönem olarak seçilmesindeki en önemli sebeplerden biri ise Holokost gibi uç kötülük örneklerini içermesidir. Bu sebeple modern öznenin kötülükle ilişkisini en iyi şekilde analiz edebilmek için 20. yüzyıl romanları seçilmiştir. Türk romanında kötülük tiplerinin kısıtlı olması ve çoğunlukla “ego kötülüğü” ekseninde yoğunlaşmaları da kapsamı belirlerken göz önünde bulundurulan bir faktör olmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde tarihsel süreç içerisinde kötülük kavramı, kötünün estetiği ve kötülük problemi Slavoj Žižek, Jacques Lacan, Sigmund Freud, Hannah Arendt, Immanuel Kant ve Friedrich Nietzsche bağlamında tartışılmış, yine edebiyat ve kötülük ilişkisi Terry Eagleton ve Georges Bataille’ın sağladığı kavramsal çerçeve ışığında ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde postyapısalcı edebiyat eleştirisi verilerince kötülük kavramı yorumlanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde inceleme vi yöntemine yer verilmiş, dördüncü bölümde ise söz konusu üç eser, postyapısalcı edebiyat eleştirisi doğrultusunda ve Žižek’in kötülük tipleri ışığında analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde elde edilen veriler ayrıntılı olarak aktarılmıştır. Böylece bu çalışma ile karşılaştırmalı edebiyat ve edebiyata yönelik inceleme alanına, disiplinleri birlikte okuma ile farklı bir yaklaşım önerme amacı gerçekleştirilmiştir

In this study, Hans Fallada’s Every Man Dies Alone, George Perec’s The Mercenary and William Golding’s Lord of The Flies, which are important novels of the 20th century, are analyzed through post structural literary theory with reference to Sloven philosopher and cultural theorist Slavoj Žižek’s classification of evil, which involves superego, ego and id evil. The theories of evil based on theodicy were widely accepted and commonly held until Immanuel Kant. The emergence of an understanding of evil that is innate to human after Kant is the starting point of the study. One of the most important reasons to choose 20th century as the period of the study is that this period involves the extreme examples of evil like the Holocaust. To analyze the relationship between the modern subject and evil in the best way, 20th century novels are chosen. The limitedness of the examples of evil in Turkish novels, which can be mostly classified as “ego evil”, is an important factor that determines the scope of the thesis. In the first chapter of the study, the concept of evil, the esthetic of evil and the problem of evil in the historical process are discussed in the context of Slavoj Žižek, Jacques Lacan, Sigmund Freud, Hannah Arendt, Immanuel Kant and Friedrich Nietzsche’s ideas and also, the relationship between literature and evil is analyzed through the conceptual framework that Terry Eagleton and Georges Bataille developed. In the second chapter of the study, the concept of evil is interpreted through post structural literary criticism. The third chapter demonstrates the research method viii of the thesis. In the final and fourth chapter, the three novels are analyzed in accordance with post structuralist literary criticism and Žižek’s classification of evil. In the conclusion chapter of the study, the information obtained is conveyed in detail. In this way, the purpose of suggesting an alternative and interdisciplinary reading for comparative literature and literature-oriented research field is accomplished