Türk romanında zaman (1923-1950)

Abstract

Bu çalışmada, Cumhuriyet Dönemi Türk romanında zaman ögesini genel çizgileriyle değil, en özgün nitelikleriyle kavrayabilecek yapısalcı bir yöntemle çözümlemek hedeflenmiştir. Bu nedenle dönemin romanlarının zaman bakımından ayrıntılı ve sistemli bir biçimde incelenmesi amaçlanmıştır. Tezde, zamanı ele alışlarındaki birtakım farklardan dolayı temsil kabiliyeti yüksek Aka Gündüz’ün Dikmen Yıldızı (1928), Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Kokotlar Mektebi (1929), Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Yaban (1932), Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf (1937), Mithat Cemal Kuntay’ın Üç İstanbul (1939), Abdülhak Şinasi Hisar’ın Fahim Bey ve Biz (1942), Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna (1943) ve Peyami Safa’nın Matmazel Noraliya’nın Koltuğu (1949) romanları seçilmiştir. Döneme özgü yapıyı açığa çıkarmak için eserler yakın okuma yöntemiyle çözümlenmiştir. Tezin arka planını aydınlattığı için zaman kavramı ilkin tarihsel gelişimi bakımından ele alınmış ve zaman-anlatı ilişkisine değinilmiş, ikinci bölümde yöntem tanıtılmış, son aşamada ise romanlarda zaman ögesinin ne şekilde konumlandığı tespit edilmiştir. Çalışmada, tematik incelemeler yerine var olan sistemi açığa çıkarmak esas alındığı için anlatıbilimin olanaklarından yararlanılmıştır

In this study, it is aimed to analyze the element of time in the Turkish novel of the Republican Period with a structuralist method that can comprehend the element of time with its most original qualities, not its general lines. For this reason, it is aimed to examine the novels of the period in terms of time in detail and systematically. In the thesis, the novels, high ability to represent because of some differences in handling the time, was chosen: “Dikmen Yıldızı by Aka Gündüz (1928), Kokotlar Mektebi by Hüseyin Rahmi Gürpınar (1929), Kuyucaklı Yusuf by Sabahattin Ali (1937), Üç İstanbul by Mithat Cemal Kuntay (1939), Fahim Bey ve Biz by Abdülhak Şinasi Hisar (1942), Kürk Mantolu Madonna by Sabahattin Ali (1943), Matmazel Noraliya’nın Koltuğu by Peyami Safa (1949). The novels were analyzed by close reading method to bring out the period specific structure. The concept of time was first discussed in terms of its historical development as it illuminated the background of the thesis. The relationship between time and narrative is mentioned. The second part introduces the method. In the last stage, how the time element is located in the novels has been determined. In the study, instead of arbitrary or thematic investigations, the possibilities of narratology were utilized as it was based on revealing the existing system