Finansal serbestleşme ve istikrar çerçevesinde döviz piyasaları ve borsa ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Ülkelerin makroekonomi politikalarının temel amaçlarından biri dengeli ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamaktır. Serbestleşen ve entegrasyonun arttığı küresel finansal piyasalar sermayenin mobilitesini artmakta ve makroekonomik istikrarı sağlamada finansal piyasaların rolü son yıllarda daha da önem kazanmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de finansal serbestleşme sonrası döviz kuru ile borsa arasındaki ilişkiyi ampirik olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede BIST-100, Bist Sınai, Bist Teknoloji, Bist Hizmet ve Bist Mali endeksleri ile döviz kuru arasındaki ilişki 2002-2020 yılları arası dönemde aylık veriler kullanılarak incelenmektedir. Değişkenler arasındaki simetrik veya asimetrik ilişkileri tespit edebilmek için, seriler pozitif ve negatif bileşenlerini ayrılmaktadır. Çalışmada değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi hem Hacker ve Hatemi‐J (2012) simetrik hem de Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik testleri ile sorgulanmaktadır. Elde edilen bulgulara göre döviz kurunun pozitif bileşenlerinden Bist100, Bist Hizmet, Bist Mali, Bist Sınai ve Bist Teknoloji değişkenlerinin pozitif bileşenlerine doğru bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Reel döviz kurunun pozitif ve negatif bileşenlerinden Bist Teknoloji endeksi dışındaki diğer endekslere doğru nedensellik bulunmaktadır. Bu bulgular döviz kuru ile borsa getirileri arasındaki ilişkinin asimetrik olabileceği yönünde kanıtlar sunmaktadır. Dolayısıyla politika yapıcılar döviz kuru politikalarını v tasarlarken bu asimetrik ilişkinin sermaye akışı üzerinde yaratabileceği olası farklı etkileri hesaba katmalıdırlar

One of the main objectives of the macroeconomic policies of the countries is to ensure balanced and sustainable growth. Global financial markets, which are liberalized and integrated, increase the mobility of capital and the role of financial markets in ensuring macroeconomic stability has become more important in recent years. This study aims to empirically examine the relationship between exchange rate and stock market after financial liberalization in Turkey. In this context, the relationship between BIST-100, Bist Sınai, Bist Teknoloji, Bist Service and Bist Mali indices and the exchange rate is analyzed using monthly data for the period 2002-2020. In order to determine the symmetric or asymmetric relationships between the variables, the series are separated into their positive and negative components. In the study, the causality relationship between the variables is questioned by both Hacker and Hatemi‐J (2012) symmetric causality test and Hatemi-J (2012) asymmetric causality test. According to the findings, there is a causality relationship from the positive components of the exchange rate to positive components of the Bist100, Bist Service, Bist Mali, Bist Sınai and Bist Technology variables. There is causality from the positive and negative components of the real exchange rate to indices other than the Bist Technology index. These findings provide evidence that the relationship between exchange rate and stock market returns may be asymmetric. Therefore, when vii designing exchange rate policies, policy makers should take into account the possible differential effects of this asymmetric relationship on capital flows