Bu çalışmada yazar el-Buhturi’nin şiirindeki tabiat tasvirini -Bahar tasviri kasidesi örneği- ele almış, çalışmasını, tasvir, medih, hiciv vb. şiirin temel konularını ele aldığı bir giriş ve iki bölüme ayırmıştır. Yazar girişte şair el-Buhturi’nin hayatının değişik yönlerini, ailesini, kültürünü, yolculuklarını, şairliğini, çağdaşları arasındaki yerini, şiirle ilgili eserlerini ve yetiştiği çevreyi ele almıştır. Tasvir konusunu -özellikle tabiat tasvirini- ayrıntılı olarak ele almış, müstakil bir şiir konusu olarak tasvirden, ortaya çıkışından, tarihinden ve bu konu hakkında Araplarda şiirin ortaya çıkma sürecinin başlangıcından itibaren, Cahiliye dönemi, İlk İslami dönem ve Emeviler döneminde Arap şairlerin yazımlarından ve katkılarından bahsetmiş, daha sonra, el-Buhturi’nin en güzide şahsiyetlerden biri olduğu, Abbasiler dönemini ayrıntılı bir şekilde incelemiştir.
İlk bölümde yazar el-Buhturi’nin şiirini incelemeye, kaside yapısına, şiirinin karakteristik özelliklerine ve genel anlamda şiirinde bahsettiği ana konulara odaklanmıştır. Sonra Arap şiirinde, Cahiliye şiirinde, ilk İslami dönemde, Emevi ve Abbasi dönemlerinde tasvirden ve özellikle tabiat tasvirinden bahsetmiştir.
İkinci bölümde yazar el-Buhturi’nin şiirinde tasvirden ve tasvir hakkında konuştuğu konulardan özellikle canlı-cansız kısımlarıyla tabiat tasvirinden, tabiat tasvirindeki şiirsel özelliklerden bahsetmiştir. Yazar daha sonra çalışmasını, el-
II
Buhturi’de tasvir türü şiirin, özellikle inceleme ve araştırmanın konusu olan Bahar tasviri kasidesindeki, belağat ve dilsel cihetlerine yöneltmiştir. Yazar çalışmasını tavsiyelerin de yer aldığı sonuç bölümüyle bitirmiştir
تناولنا في هذه الدّراسة وصف الطبيع ة في شعر البحتريّ قصيدة وصف ال ر بيع نموذجًا، وقمنا بتقسيم
دراستنا إلى مدخل، وقسمين رئيسي ين. حيث تناولنا في المدخل الأغراض الشعري ة الرئيسي ة؛ من وص ف ومدح
وهجا ء وغير ذلك..، وف صلنا الحدي ث في غر ض الوصف، وعن وصف الطبيعة من ه على وجه الخصوص،
كغر ض شعريّ مستقل، تحد ثنا عنه وعن تاريخ ونشأة هذا الغرض، وعن مساهمة وكتابة الشعرا ء العرب في هذا
الغرض ومنذ بداية تاريخ نشأة الشعر عندهم، في العصر الجاهليّ، وصدر الإسلام، والأمويّ، ثم توق فنا بالتفصيل
عند العصر العباسيّ؛ كو ن ال ب حتريّ كان واحدًا من أه مّ أعلام ذلك العصر. كما تناولنا في المدخل جوانب من حياة
الشاعر البحتريّ، وعائلته، وثقافته، وأسفاره، وشاعريّته، ومكانته عند معاصريه، وآثاره الشعري ة، وعن البيئة
التي نشأ وترعرع فيها.
أما في القسم الأول: فقد ر كزنا في هذا القسم على دراسة شعر البحتريّ، وهيكلي ة قصيدته، وسمات
شعره، وعن الموضوعات الرئيسي ة التي تكلم فيها في شعره بشك ل عام. ث م أفردنا الحديث عن الوصف في الشعر
العربيّ ، والوصف في الشعر الجاهليّ، وصدر الإسلام، والأمويّ، والعباسيّ ، وعن وصف الطبيعة بشك ل خاصّ.
وفي القسم الثاني: أفردنا الحديث عن الوصف في شعر البحتريّ، وعن الموضوعات التي تك ل م فيها في
الوصف، وعلى وجه الخصوص: عن وصفه للطبيعة بقسميها الحيّ والصامت، وخصائص شعره في وصف
الطبيعة، ث م ع رجنا على الجوانب البلاغي ة واللغوي ة لشعر الوصف عند البحتريّ، وخاصة في قصيدته وصف
الربيع، مح لّ ال دّراسة والبحث ث م ختمنا الدراسة بالنتائج والتوصيات