Günümüzde kritik tesislerin korunması önemli problemlerden biridir. Özellikle 11
Eylül 2001’deki ve AB ülkelerinde gerçekleşen terör saldırıları ile birlikte kritik tesislerin
güvenliğine yönelik ABD, AB ve gelişmiş diğer ülkelerde pek çok çalışma başlamıştır. ABD
Başkanlık politika direktifinde (PPD-21) 16 kritik sektör belirtilmiştir. Bu çalışmada kritik
tesislerden sayılan ve enerji sektörünün önemli bir bileşeni olan elektrik şebekeleri ele
alınmıştır. Belirli bir bölgenin elektrik tedarikini kesintisiz olarak sağlayacak şekilde elektrik
şebekesi bileşenlerinin hangilerinin korunacağının belirlenmesi olarak problemi
özetleyebiliriz. Ayrıca kritik bölgelerin savunulmasında, karar vericileri destekleyecek bir
çözüm yöntemi önerilmesi amaçtır. Bu çalışma kapsamında “saldırı” odaklı bir çerçeve
üzerinde durulmuştur. Yaklaşım bazı düzenlemelerle ortaya çıkabilecek arızalara karşı
gerçekleştirilebilecek eylemleri belirlemek için de kullanılabilir.
Çalışmada, daha önceki çalışmalarda göz ardı edilmiş olan farklı saldırı tipleri ve
karşı gelen savunma tipleri göz önüne alınmıştır. Yine bu çalışmada yük atmanın yapılacağı
bölgenin kritikliği amaca dâhil edilmiştir. Yukarıda tanımlanan problem için matematiksel
modellere dayalı yeni çözüm önerileri geliştirilmiş ve deneysel sonuçlarla yöntemlerin
kullanılabilirliği ortaya konmuştur. Gerçek boyutlu problemler ele alındığında ise çözüm
uzayı büyümekte ve NP-zor bir probleme dönüşmektedir. Bu problemler için Genetik
Algoritma temelli başlangıç popülasyonunun kural tabanlı oluşturulduğu k_GA ve başlangıç
popülasyonunun rassal oluşturulduğu r_GA sezgisel algoritmaları geliştirilmiştir. Bu
yaklaşımlar GAMS 24.0.2 ile etkileşimli olarak Python 2.6.1 programlama diliyle
kodlanmıştır. Kritik sistemlerin korunma durumları, korunma kaynaklarının yoğunluğuna
göre sıkı, orta ve gevşek olarak ayrılmıştır. Önerilen sezgisellerin hangi kategorilerde daha
iyi bir performans gösterdikleri analiz edilmiştir. Özellikle elektrik sistemi gibi koruma
kaynaklarının çok olduğu sıkı şekilde korunması muhtemel sistemlerde k_GA sezgiselinin
kullanımının daha etkin olacağı değerlendirilmiştir
Nowadays, protection of critical facilities is one of the important problems. Followed
by terrorist attacks on September 11, 2001 and terrorist attacks in the EU countries, many
studies have started related to the security of critical facilities in the USA, EU and other
developed countries.16 critical sectors are specified in the US Presidential policy directive
(PPD-21). In this study, electricity networks considered from critical facilities are discussed.
We can summarize the problem as determining which of the electrical network components
will be protected so as to ensure uninterrupted electricity supply for a particular regionThis
study focuses on interruptions caused by “attack”.
In this study, different types of attacks and corresponding defense types that are
ignored in previous studies were taken into consideration. In addition to the previous studies
on electrical networks, the criticality of the area where the load is shedding is included in
purpose function by this study. This scope of work, for the problem described above, new
solutions based on mathematical models were developed and the usability of the method was
demonstrated with experimental results. In real size problems, the solution space is growing
and it becomes an NP-hard problem. Genetic Algorithm based k_GA (initial population is
rule-based) and r_GA (initial population is randomly) heuristics have been developed NP hard problems. In particular, it has been evaluated that the use of k_GA heuristics will be
more effective in systems where there are many protection sources such as electrical system
and which are likely to be tightly protected
