Bu çalışmada okul müdürlerinin liderlik davranışlarını şekillendiren
motivasyon unsurlarını tanımlamak ve yorumlamak amaçlanmıştır. Öğretmenler ve
çalışanlar üzerinde tartışılan motivasyon konusunun okul müdürleri tarafından nasıl
anlamlandırıldığını keşfetmek hedeflenmiştir. Eğitim ve öğretim süreçlerinin birbirine
bağlı öğelerini motivasyon ekseninde buluşturmak ve böylece beklentileri tespit
edebilmek tasarlanmaktadır. Deneyimlere yönelik olarak tanımlanmaya çalışılacak
motivasyon unsurları, okul müdürlerinin liderlik tarzlarına göre açıklanmaya
çalışılmıştır. Bu sebeple Hersey ve Blanchard’ın durumsal liderlik modeli bağlamında
okul müdürlerinin davranışlarını şekillendiren motivasyon unsurları, kapsam teorileri
başlığı ile yorumlanmıştır. Çalışmanın alt amaçları ise; okul müdürlerinin mesleği tercih
etme nedenleri ve okul müdürlerinin motivasyonunu sağlayan ve engelleyen faktörleri
tanımlamak olarak belirlenmiştir.
Yöntem: Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Araştırma;
davranışlardaki gerçeği anlamlandırmamızı sağlayacak olan olgubilim(fenomonoloji)
yaklaşımı ile gerçekleştirmiştir. Bunu için amaçlı örnekleme tekniği ile 10 okul müdürü
ile görüşmeler sağlanmış ve okul müdürlerinin liderlik tarzlarını belirlemek için Hersey
ve Kenneth H. Blanchard 1977 tarafından geliştirilen Leader Effectiveness &
Adaptability Description ölçeği kullanılmıştır. Liderlik tarzları belirlenen okul
müdürlerinin, davranışlarını etkileyen motivasyon unsurları nitel araştırma yöntemi ile
kodlanıp temalara ulaşılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan katılımcılardan Hersey ve Blanchard’ın durumsal
liderlik modeline göre; bir okul müdürünün “emir verici”, dört okul müdürünün “eğitici”,
beş okul müdürünün “destekleyici” liderlik tarzını benimsediği saptanmıştır. Elde edilen
bulgular doğrultusunda liderlik tarzları belirlenen okul müdürlerinin, liderlik
2
davranışlarını şekillendiren motivasyon unsurları tanımlamıştır. Tespit edilen motivasyon
unsurlarının, Hersey ve Blanchard’ın liderlik modelinin gerektirdiği durumlara paralellik
gösterdiği görülmüştür. En fazla dikkat çeken motivasyon unsularının başarılı olma
ihtiyacı ile şekillendiği, ekonomik şartlar ve güvenlik ihtiyaçları konusunda ise
motivasyonun olumsuz yönde etkilendiği saptanmıştır.
Sonuç ve Öneriler: Çalışmada okul müdürlerinin liderlik davranışlarını
şekillendiren motivasyon unsurlarına dair sonuçlar sunulmaktadır. Bu bölümde
davranışların şekillenmesinde belirleyici olan şartlar yorumlanamaya çalışılmıştır. Okul
müdürlerinin, eğitim-öğretim faaliyetlerini organize ederken gerekli itici gücü nerden
buldukları tartışılmıştır. Aynı zamanda bu gücün neden böyle şekillendiği
anlamlandırılmak için gerçeğin özüne ulaşılmaya çabalanmıştır. Buradan elde edilen
bulgular, sistemin kronik sorunlarının çözümünde her paydaş için empati olanağı
sunmakta ve problemlerin yorumlanabilmesine imkân tanımaktadır. Bu bakış açısıyla
okul müdürünün dünyasını anlayabilmek ve beklentilerini keşfedebilmek; öğrenciler,
öğretmenler ve yöneticiler cephesindeki algıyı ve iletişimi doğru organize edebilmeyi
sağlayabilecektir. Ayrıca müdür olma mevzuatına dair değişikliklere referans
sağlayabilmesi de mümkündür
In this study, it is aimed to define and interpret the motivational factors
that shape the leadership behaviors of school principals. It is aimed to discover how the
motivation issue which is discussed by teachers and employees is understood by school
principals. It is designed to bring the interdependent elements of the education and
teaching processes together on the motivation axis and thus to identify their expectations.
Intended for the experiences, the motivation factors that will be tried to be defined are
examined to be explained according to the leadership styles of school principals.
Therefore, the motivational factors that shape the behavior of school principals in the
context of the situational leadership model of Hersey and Blanchard have been interpreted
under the title of scope theories. The sub-objectives of the study are; the reasons why the
school principals choose this profession and the factors that ensure and prevent the
motivation of school principals.
Method: In this study, qualitative research method was adopted. The research was
carried out with a phenomenology approach that would enable us to make sense of the
truth in behavior. For this reason, interviews were made with 10 school principals with
purposeful sampling method and Leader Effectiveness & Adaptability Description scale
which had was developed by Hersey and Kenneth H. Blanchard in 1977 was used to
determine the leadership styles of school principals. The motivation factors that affect the
behaviors of school principals whose leadership styles were determined were coded by
qualitative research method and as a result of that themes were obtained.
Results: It has been determined that among the school principals who participated
in this research, one of them adopts the “ordering” leadership style, four of them adopt
the “educational” and five of them adopt the “supportive” leadership style according to
the situational leadership model of Hersey and Blanchard. In line with the findings
4
obtained, the motivation factors that shape the leadership behaviors of the school
principals whose leadership styles had been determined were identified. It has been
observed that the identified motivational factors show parallelism to the situations
required by the leadership model of Hersey and Blanchard. It has been determined that
the most remarkable motivation elements are shaped by the need to success, and
economic conditions and security needs affect the motivation negatively.
Conclusion and Suggestions: In the study, conclusions concerning the
motivational elements that shape the leadership behaviors of school principals is
presented. In this section, the conditions determining the behaviors were tried to be
interpreted. It was discussed where the school principals find the required driving force
while organizing their educational activities. At the same time, it was tried to be reached
to the essence of the truth in order to understand why this power was shaped like this. The
findings obtained here provide the opportunity to empathize with each stakeholder for the
solution of the chronic problems of the system and enable the interpretation of the
problems. From this perspective, being able to understand the world of school principals
and being able to discover their expectations can ensure organizing perception and
communication on students’ teachers’ and administrators’ side correctly. It is also
possible to provide references to changes in the legislation of becoming a school
principal
