Aspir (carthamus tinctorius l.)’de bitki sıklığının verim ve tohumluk kalitesine etkisi

Abstract

Bu çalışma tohumluk aspir (Carthamus tinctorius L.) üretimi için uygun bitki sıklığının belirlenmesi amacıyla tarla ve laboratuvar koşullarına yürütülmüştür. Araştırmada 14 ve 28 cm sıra aralıklarında ve 40, 80, 120, 160 ve 200 tohum/m2 tohumluk miktarlarının aspir bitkisinin verim ve verim öğeleri ile tohumluk kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tohumluk kalitesinin belirlenmesi amacıyla standart çimlenme testi, laboratuvar çıkış, tarla çıkış, serin test, düşük sıcaklık testi, elektriksel iletkenlik testi ve hızlı yaşlandırma testleri uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, 14 cm sıra aralığında daha yüksek tane verimi elde edilmiştir. En yüksek verim 332 kg/da ile 14 cm sıra arası ve 200 tohum/m2 uygulamasında belirlenmiştir. Artan tohum miktarı dekara tane verimini arttırmıştır. Uygulanan sıra aralıkları ve tohum miktarı tohumların yağ ve protein oranında önemli bir değişime neden olmamıştır. Laboratuvar çıkış, tarla çıkış ve hızlı yaşlandırma sonrası çimlendirme testleri aspir tohumluk partilerinin tohumluk kalitesini belirlemek amacıyla uygun bulunurken, çimlenme, serin test ve düşük sıcaklık testleri uygun bulunmamıştır. Tarla çıkışı ile en yüksek korelasyon katsayısı (r=-0.616*) elektriksel iletkenlik testi sonuçlarından elde edilmiştir. En yüksek laboratuvar çıkış yüzdesi ve hızlı yaşlandırma sonrası çimlenme yüzdesi 80 tohum/m2 uygulamasından, en yüksek tarla çıkış yüzdesi 120 tohum/m2'den elde edilmiştir. Sonuç olarak, yüksek verim amacıyla yapılacak aspir tarımında 14 cm sıra arası önerilirken, tohumluk aspir üretiminde 14 cm sıra arası ve m2'de 120 adet tohum kullanılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

This study was conducted to determine the appropriate plant density for seed production of safflower (Carthamus tinctorius L.) in field and laboratory experiments. It was aimed to detect the effects of row spacing of 14 and 28 cm and seeding rate of 40, 80, 120, 160 and 200 seeds/m2 on yield, yield components and seed quality of safflower in the study. Standard germination test, laboratory emergence, field emergence, cool test, cold test, electrical conductivity test and accelerated ageing test were performed to determine the seed quality among the seed lots. Results showed that the higher seed yield per decare was obtained from row spacing of 14 cm. The highest seed yield was obtained from 14 cm and 200 seed/m2 with 332 kg/da. Increased seeding rates resulted in enhanced seed yield. The investigated row spacing and seeding rate did not cause a significant difference for oil and protein contents of seed lots. Seed vigor tests like laboratory emergence, field emergence and germination after accelerated ageing were suitable for determining seed quality among the seed lots, while standard germination test, cool test and cold test were not appropriate. The highest correlation coefficient (r=- 0.616*) for field emergence was detected in electrical conductivity test. The highest laboratory emergence percentage and germination percentage after accelerated ageing were determined in 80 seed/m2 and field emergence percentage in 120 seed/m2. It was concluded that the higher seed yield was obtained from row spacing of 14 cm while 14 cm row spacing and seeding rate of 80-120 seed/m2 should be advised for vigorous seed production of safflower.