Hiperfenilalaninemi ve fenilketonüri tanılı hastalarda pah geni mutasyon spektrumu ve genotip-fenotip korelasyonunun değerlendirilmesi

Abstract

Fenilketonüri, önlenebilir mental ve motor geriliğin en sık sebeplerinden biridir. Fenilalanin aminoasit metabolizmasındaki defektten kaynaklanan otozomal resesif geçişli, doğumsal bir metabolik hastalıktır. Bu tek merkezli retrospektif çalışmada, hiperfenilalaninemi tanıları ile izlenen 108 hastanın demografik verileri ile PAH gen analizi ile fenilketonüri tanısı doğrulananan hastaların, tanı ve takipte fenilalanin düzeyleri, tedavi yöntemleri ile genotip-fenotip korelasyonu ortaya koyuldu. Hastaların akrabalık oranları düşük bulunmuştur. Hastaların çoğunun yenidoğan döneminde topuk kanı taraması ile yönlendirildiği görülmüştür. Yenidoğan döneminde başvuran hastalarda hafif HFA fenotipi, süt çocuğu döneminde başvuran hastalarda klasik FKU fenotipi daha yüksek saptanmıştır. İzlemdeki fenilalanin düzeylerinin diğer toplumlara göre daha kontrollü olduğu görülmüştür. Fenilalaninden kısıtlı diyet tedavisi alan hastaların çoğunda başarılı olunamadığı, BH4 tedavisi alan hastaların çoğunun kontrol altında tutulabildiği görülmüş, diyet tedavisine uyumun zorluğu bir kez daha gösterilmiştir. BH4 tedavisine yanıtlı olan fenotiplerin çoğunu hafif fenotiplerin oluşturduğu, orta ve klasik FKÜ fenotiplerin çoğunun yanıtsız olduğu saptanmıştır. Serbest diyet ile takip edilen 10 hastamızın tamamlayıcı beslenmeye geçiş dönemlerinde FA değerleri yükselme eğilimi olması, FA’den kısıtlı diyete geçilmeden önce BH4 tedavi seçeneğini akla getirmelidir. Yanlış anlamlı mutasyonların yüksek oranda görüldüğü ve kliniği hafifleştirdiği, kırpılma mutasyonlarının da kliniği ciddileştirdiği düşünülmüştür. c.1139C>T allelinin tedavi gerektirmeyen hafif HFA grubuna özgül olduğu görülmüştür. c.1066-11G>A alleli tedavi gerektirmeyen hafif HFA fenotipine göre klasik FKÜ’de anlamlı olarak yüksek oranda tespit edilmiş olup kötü kontrol grubunda da en sık saptanan allel olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, bazı allel ve genotiplerin, fenotip, tedavi yöntemi, izlemdeki fenilalanin düzeyi ile anlamlı ve özgül ilişkilerinin olduğu görülmüştür

Phenylketonuria is one of the most frequent causes of preventable mental and motor retardation. It is an autosomal recessive inherited metabolic disease caused by defect in the amino acid metabolism of phenylalanine. In this single-center retrospective study, the demographic data of 108 patients with hyperphenylalaninemia and those whose diagnosis of phenylketonuria was confirmed by PAH gene examination were analyzed, FA levels and treatment procedures were examined, and a genotype-phenotype association was discovered. The consanguinity frequency of the patients is low. It was predicted that most of the patients were guided by the neonatal screening. Patients admitted in the neonatal period seemed to have a higher prevalence of mild HFA, whereas patients admitted in infancy had a higher rate of classic PKU. Phenylalanine levels in follow-up were shown to be better monitored than the other populations. Most of the patients treated with a phenylalanine-restricted diet failed; however, most of the patients who received BH4 therapy were kept under control up to this stage, demonstrating the complexity of diet treatment compliance. The majority of phenotypes responding to BH4 treatment were mild phenotypes, while the majority of moderate and classical PKU did’nt respond to BH4 treatment. Ten patients who were followed up with a free diet, the tendency of FA values to increase, during the transition to complementary nutrition, should bring option the treatment of BH4 to mind before switching from FA to a restricted diet. Missense mutations were thought to be common and soften clinic. It was determined that c.1139C>T allele was specific to mild HFA that did not require treatment, and c.1066-11G>A allele was higher in classical PKU and it was also found to be the most common allele in the bad control. As a result, some alleles and genotypes were found to have a significant and specific relationship with phenotypes, treatments, phenylalanine levels