MS’in yol açtığı özürlülüğün önemli bileşenleri olan yorgunluk ve kognitif bozukluk hastaların ciddi bir kısmını etkilemektedir ancak bu semptomların altında yatan patofizyolojik mekanizmalar netleştirilememiştir. Bizim bu çalışmadaki amacımız; kognitif testler ve yorgunluk ölçeği uyguladığımız hastalarda TCD ile görsel uyarı vererek oksipital kortekste ortaya çıkan nöronal aktiviteye eşlik eden posterior serebral arterlerdeki serebral vasküler reaktiviteyi ölçmek ve serebral metabolizmanın yorgunluk, kognisyon ve psikososyal faktörler ile olan ilişkisini değerlendirmektir. Çalışmamıza 2017 revize McDonald kriterlerine göre MS tanısı almış 50 hasta ve 50 sağlıklı kontrol alındı. Anamnez, demografik veriler ve nörolojik muayene kaydedildi. SDMT, CVLT ve BVMTR testlerini içeren BICAMS bataryası, yorgunluk değerlendirme ölçeği olan FAS, Beck Depresyon Ölçeği, Epworth Uykululuk Ölçeği, 9 delikli peg testi ve 25 adım yürüme testi uygulandıktan sonra TCD ile görsel reaktivite ölçüldü. MS hastalarında sağlıklı kontrollere göre yorgunluk ve kognitif bozulma anlamlı olarak fazla saptandı. Yorgunluk tespit edilen MS hastalarında yorgunluk arttıkça görsel reaktivitenin anlamlı olarak arttığı görüldü. TCD ile ölçülen kan akım hızları ile en çok ilişkili bulunan kognitif test; bilgi işleme hızını değerlendiren SDMT oldu. SDMT puanı düştükçe yani kognitif yavaşlama arttıkça kan akım hızlarının anlamlı düzeyde azaldığı ve reaktivitenin anlamlı düzeyde arttığı görüldü. Vizyospasyal belleği değerlendiren BVMTR testinde de kognisyon geriledikçe kan akım hızlarının anlamlı olarak azaldığı saptandı ve yine reaktivite değerinin arttığı ancak istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü. Sonuç olarak, MS hastalarında yorgunluk ve kognitif yetersizlik gelişip şiddeti arttıkça serebrovasküler reaktivitenin devreye girdiğini gözlemledik. Yorgunluk ve kognitif bozukluğu olan MS hastalarında gelişen serebral perfüzyon yetersizliğine yanıt olarak nöronlara yeterli kan akışının sağlanabilmesi ve nörodejenerasyona yol açan kronik hipoksi durumunun önüne geçilebilmesi için bu mekanizmanın devreye girdiğini düşünüyoruz
Fatigue and cognitive dysfunction are important aspects for MS related disability and these affect a majority of patients, yet underlying pathophysiological mechanisms are uncertain. Our aim in this study is to assess the relationship between cerebral metabolism and fatigue, cognition and psychosocial factors. In order to do so, we performed cognitive tests, fatigue questionnare and TCD imaging with visuel inputs, to determine cerebral vascular reactivity in posterior cerebral arters accompanied by neuronal activity in occipital cortex. Fifty healthy controls and 50 patients, whom are diagnosed as MS according to 2017 revised McDonald Criteria, are included in our study. Anamnesis, demographic data and neurological examination were recorded. BICAMS test consisting of SDMT, CVLT and BVMT, FAS questionnare to determine fatigue, Beck Depression Questionnare, Epworth Sleepiness Scale, 9 hole peg test, 25 steps walking test are performed and visual reactivity is assessed by TCD. Fatigue and cognitive dysfunction were significantly higher in MS patients compared to healthy controls. Visual reactivity is also found to be significantly higher in accordance with fatigue. SDMT test, which assesses data processing speed, is found to be the most relevant cognitive test to blood flow rates calculated with TCD. The more SDMT scores lessened, meaning more cognitive slowing, the more cerebral reactivity increased and blood flow rates lowered. This finding was statistically significant. Similarly, when BVMTR test scores lowered, which is used to assess visuospatial memory, blood flow rates decreased significantly, meanwhile showing increased reactivity. But this finding was not statistically significant. As a result we observed that cerebral reactivity gets involved in MS patients as fatigue and cognitive insufficiency develops and becomes significant. We think that this mechanism is activated in order to ensure sufficient blood flow to neurons to prohibit chronic hypoxia caused by cerebral perfusion insufficiency in MS patients with fatigue and cognitive dysfunction
