Türkiye'de savunma harcamalarının fırsat maliyetinin sosyal refah harcamaları üzerinden incelenmesi

Abstract

Ülkelerin kısıtlı olan bütçelerinden savunma ve güvenlikleri için ayırdıkları kaynakların düzeyi ekonomistlerin devamlı gündeminde olan konulardan birisi olmuştur. Savunma harcamalarının ortaya çıkardığı fırsat maliyeti karşısında optimal savunma harcamasının belirlenmesi bir gereklilik halini almıştır. Savunma harcamalarının optimum noktasının belirlenmesindeki zorluklara karşın sosyal refah harcamalarına ve ekonomiye olan etkilerinin tespit edilmesi önem taşımaktadır. Zira savunma harcamalarının düzeyi, bu harcamaların kaçan fırsatı olarak değerlendirilen kalkınmaya dönük sosyal refah harcamalarından hangi ölçüde feragat edilmesi gerektiğini belirleyicidir. Bununla birlikte savunma harcamalarının yapılmasını ve düzeyini zorunlu kılan faktörler bir kısıt olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü ülkelerin bütünlüğü ve varlığının devamı için Adam Smith'in de ifadesiyle ?Savunma zenginlikten önemlidir.?Savunma harcamalarının düzeyini belirleyici faktörlerin zorunluluğu ortadayken tek çıkar yol savunma için tahsis edilecek kaynakların en rasyonel şekilde kullanılması olacaktır. Savunma kaynaklarını kullanan ve planlayan makamlar, kıt olan bütçe olanaklarını en etkin biçimde planlamak ve tehditlere karşı en uygun savunma politikaları doğrultusunda en doğru savunma yapılanmasını gerçekleştirmek zorundadırlar. Bu yapılanma içerisinde uzun vadede ülkeye ekonomik anlamda katkılar ve stratejik olarak karşılaştırmalı üstünlükler sağlayacak olan ar-ge harcamalarına ve yerli savunma sanayisine yeterli kaynak tahsisi önem taşımaktadır.Ülkenin varlığı ve bütünlüğünün her şeyden önemli ve öncelikli olduğu tartışılmaz bir gerçektir. Ancak savunma harcamalarının optimumunun belirlenememesi ve yanlış kaynak kullanımı ülkenin kalkınmasına ve gelişimine gereksiz yere ipotek koymaya sebep olabilir.Türkiye'nin bulunduğu coğrafya ile iç ve dış tehditler savunma harcamalarını zorunlu kılmakla birlikte istatistikî veriler sosyal refah harcamalarına ayrılan kaynakların artan bir seyir izlediğini göstermektedir. Dolayısıyla Türkiye için ortaya koyduğumuz verilerden yola çıkarak savunma harcamalarının fırsat maliyetinin Türkiye için yüksek olmadığı değerlendirilebilir.

The level of the sources that the countries save for their defense and safety from their limited budget has always been one of the issues that the economists are concerned. Against opportunity cost revealed by defense expenses, it became essential to determine optimal defense expense. Despite the difficulty of determination of optimum point of defense expenses, it is important to detect the effect of it to social comfort expenses and economics. Because, the level of defense expenses determines how much resignation is required from social comfort expenses for development which is accepted as lost opportunity of these expenses. Meanwhile, the factors, obligating the making of defense expenses and its level, seem as a limitation. Because, for the continuum of the integrity and presence of countries ?Defense is more important than wealth?, as Adam Smith says.As the necessity of determinative factors for the level of defense expenses is clear, one way is to use the sources of defense at the most rational ways. The offices that use and plan the defense sources must plan the limited budget utilities most effectively and must do the best defense organization in the way of most appropriate defense politics against threats. In this organization, required source allowance to research and development expenses that will in the long period provide economic support and strategically advantage to the country and required source allowance to national defense industry is crucial.It is an unargued truth that the presence and integrity of a country is more important and prior than everything. On the other hand, undetermination of optimum defense expenses and false source usage may cause redundant mortgage on the development and progress of a country.Together with geographical state, inner and outer threats make defense expenses obligated, statistical data show that the sources for social comfort expenses are increasing continuously. Therefore, based on the data that we have exhibited for Turkey, it might be accepted that the defense expenses opportunity cost for Turkey is not high.