Bu çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme alanında, 2008 yılı bahar yetiştirme sezonunda kuru koşullarda yürütülmüştür. Denemede yöreye uygun nohut çeşitlerini saptamak amaçlanmış ve materyal olarak Akçin-91, Aziziye-94, Gökçe, Işık-05 ve Yaşa-05 olmak üzere 5 farklı nohut (Cicer arietinum) çeşidi kullanılmıştır. Araştırma, tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur.Araştırmada ele alınan özelliklere ilişkin verilerle yapılan varyans analizlerinde, çeşitler arasında çiçeklenmeye kadar geçen gün sayısı ve birim alan tane verimi özellikleri bakımından istatistiki olarak önemli farklılıklar saptanmıştır. İncelenen diğer özellikler bakımından çeşitler arasında önemli fark kaydedilmemiştir. Denemede ortalama olarak çeşitlerin bitki boyu 25.87-27.20 cm; ilk meyve yüksekliği 12.43-15.48 cm; çiçeklenmeye kadar geçen gün sayısı 51.00-59.33 gün; bitkide biyolojik verim 10.46-14.05 gram; bitkide bakla sayısı 15.62-19.98 adet/bitki; bitkide tane sayısı 15.80-18.70 adet/bitki; bitkide tane verimi 6.17-7.84 gram/bitki; birim alan biyolojik verimi 194.67-301.87 g/m2; birim alan tane verimi 77.07-138.27 g/m2; yüz tane ağırlığı 40.40-44.03 g ve hasat indeksi % 39.67-45.82 arasında değişen değerler göstermiştir.Karakterler arası ilişkilerin incelenmesi sonucu birim alan tane verimine en önemli doğrudan etkiyi birim alan biyolojik veriminin yaptığı saptanmıştır. Diğer öğelerin tane verimine, birim alan biyolojik verimi üzerinden dolaylı etkileri dikkat çekmiştir.Sonuç olarak, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından ıslah edilen Aziziye-94 çeşidinin Orta Anadolu koşullarına uyum sağladığı ve bu yörede yetiştirilebileceği saptanmıştır. Ayrıca Orta Anadolu yöresi için tavsiye edilen Gökçe çeşidinin de bazı özellikler bakımından üstünlük gösterdiği belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, 5 çeşidin de Orta Anadolu yöresinde tavsiye edilebileceği uygun bulunmuştur.
This research was carried out in the experimental field of Faculty of Agriculture, University of Eskisehir Osmangazi during spring season of 2008 under rainfed conditions. 5 different chickpea cultivars (Akçin-91, Aziziye-94, Gökçe, Işık-05, and Yaşa-05) were used as material to determine the convenient type for Central Anatolia. The cultivars were planted in completely randomized blocks with three replications.According to variance analyses results, the differences between the cultivars were found statistically important for days to flowering and seed yield/unit area. There were no important differences for other examined characters. The avarage values of cultivars changed between 25.87-27.20 cm for plant height; 12.43-15.48 cm for first pod height; 51.00-59.33 days for flowering; 10.46-14.05 g for biological yield per plant; 15.62-19.98 for pod number per plant; 15.80-18.70 for seed number per plant; 6.17-7.84 g for seed yield per plant; 194.67-301.87 g for biological yield/unit area; 77.07-138.27 g for seed yield/unit area; 40.40-44.03 g for 100 seed weight and % 39.67-45.82 for harvest index.The relationship among characters were examined and it is determined that the major direct effect on seed yield/unit area is biological yield/unit area. The other components influence the seed yield indirectly via biological yield/unit area.Eventually, it is determined that Aziziye-94 improved by Eastern Anatolian Agricultural Research Institute adapted to Central Anatolian conditions. Also Gokce had better performence in some characters. According to research results, it is approved that all five cultivars are avaible for the region.
