Kuzey Somali, Aden Körfezi’nin batısında, Kızıldeniz, giriş noktasında yer
almaktadır. Bulunduğu konum itibariyle oldukça stratejik bir noktadadır. Kuzey Somali
şehirleri, bir güç olarak ilk defa Portekizler tarafından işgal edilmiş, Memlükküler
Devleti ise bu süreçte Portekizleri durduramamıştır. Ardından Kuzey Somali
Osmanlıların idaresine girmiştir. XIX. yüzyıla kadar Osmanlı’nın kontrölünde kalan
bölge daha sonra Mısır’a verilmiş ve ardından İngilizler kontrolü ellerine almışlardır.
Tüm bu el değiştirmeler yaşanırken hem Kuzey Somali’nin hem Aden Körfezi’nin ve
hem de Kızıldeniz’in önemi ve değeri artmıştır.
Bu çalışmanın amacı, Kuzey Somali’nin Osmanlı hâkimiyeti’ne girmesi ve
etkileri ile ilgili olaylardır. Son yıllarda Mısır'da meydana gelen olaylar ve birbiri
arkasına gelen zorluklar, Avrupalı sömürgeci Devletlerin XIX. asrın ikinci yarısında
Somali ve Kızıldeniz'in batı sahillerini işgalleri açısından değerlendirilmektedir.
Bu çalışmanın kaynakları gerçekleştirilirken konuyla Başbakanlık Osmanlı
Arşivi Somali tarihi ilgili litereatür, diğer ilgili arşiv ve kütüphanelerde bulunan eserler
taranacak, ilgili kaynakça toplanarak kullanılmıştır.
Bu araştırmada bölgedeki nüfuz mücadelesinde Osmanlı Devleti’nin hukukunu
korumaya konusundaki çabaları ele alınmıştır. Sömürgeciliğin en yoğun olarak
yaşandığı XIX. yüzyılda bu çekişmeden en fazla zarar görenler ise Kuzey Somali ve
Somali’nin diğer şehirlerinde yaşayanlar olmuştur.
Northern Somalia is located on the west of Gulf of Aden and the entry point of
Red Sea area. Its location is very strategic. The first European power that burned cities
in Northern Somalia was the Portuguese Empire. However, Memluk Sultanate could not
stop the Portuguese Navy in Egyptian African shores. After that, Ottoman Empire
captured Egypt and its influence spread to Somali shores including Berbera port. During
the late 19th century, Northern Somalia was under the rule of Ottomans. But in the same
century, The Ottoman Empire handed the port over to the Egyptians and it subsequently
came under British rule. England captured this port as the Egyptian rule in this area
came to an end. Finally with these circumstances, Ottoman Empire had tried to regain its
influence in the area but its attempts ended in vain.
The purpose of this study ıs the evaluatıon of the Ottoman rule in Northern
Somalia and the effects of related events. One of the major events was the withdrawal of
the Egyptians whcih led to the begining of European colonial rule in Somalia.
References are collected from many different resources such as the Ottoman
Archıves, resources related to the history of Somalia, and relevant information from
other archives in libraries.
Finally, with these circumstances, the Ottoman Empire did not manage to regain
its influence in this area. In the 19th century, The golden age of imperialism, the victims
of rebellion against the European colonial administration in Somalia turned out to be the
Somali people.