This research was carried out to determine the effect of four different nitrogen
doses (0, 4, 8, 12 kg da-1) and two nitrogenous fertilizer types, amonium nitrate and
calcium amonium nitrate, on yield, yield components ve quality of common bean under
Eskisehir ecological conditions in the experimental fields of Eskisehir Osmangazi
University in 2007 growing season.
In the research, common bean cv. Önceler-98 was used as material, sowing was
made in the seed bed prepared in spring according to splits plots under randomized
block design with four replications. In the harvested seeds and plant samples height of
first pod, pod number per plant, seed number per pod, seed yield, thousand kernel
weight, protein, seed dry weight, seed wet weight, cooking time, water absorbance
index, swelling capacity of the seeds were determined.
According to the obtained results, fertilizer types resulted in differences only in
thousand kernel weight and pod number per plant and no significant results were
obtained for the all other investigated parameters. Calcium amonium nitrate affected
much more positively some parameters than amonium nitrate although it was not
significant as statistically. This results show that calcium amonium nitrate can provide
calcium need of common bean grown under slight lime soil conditions and this can lead
much more positive effect on common bean yield and yield components. However it
could effect slightly cooking quality negatively.
In addition, the results of this research showed that 4 kg da-1 N dose is sufficient
even in nonrhizobium inoculated conditions for obtaining optiumum yield and quality in
common bean in the fields containing natural rhizobium strains and increasing the
nitrogen dose is not needed for common bean growing.
Bu araştırma Eskişehir koşularında fasulyede 4 farklı azot dozunun (0, 4, 8, 12
kg da-1) ve iki farklı azotlu gübrenin, amonyum nitrat ve kalsiyum amonyum nitratın
verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkisini saptamak amacıyla Eskişehir ekolojik
koşulları altında 2007 ekim sezonunda Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat
Fakültesi deneme tarlalarında yürütülmüştür.
Araştırmada, materyal olarak Önceler-98 fasulye çeşidi kullanılmış, ilkbaharda
tohum yatağı hazırlanmış parsellere tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme
desenine uygun ve dört tekerrürlü olarak ekim yapılmıştır. Hasat edilen bitki ve tane
örneklerinde ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, tane verimi,
bin dane ağırlığı, protein miktarı, kuru ağırlık, yaş ağırlık, pişme süresi, su alma indeksi
şişme kapasitesi parametreleri belirlenmiştir.
Elde edilen sonuçlara göre amonyum nitrat ve kalsiyum amonyum nitrat
gübrelerinin Önceler-98 fasulye çeşidinde incelenen özelliklerden yalnızca bin dane
ağırlığı ve bitkide bakla sayısı üzerine önemli bir farklılığa yol açtığı diğer özellikler
bakımından ise herhangi bir farklılığa yol açmadığı belirlenmiştir. Bazı özellikler
üzerinde kalsiyum amonyum nitrat gübresinin istatistiki olarak önemli olmasa da daha
olumlu etkide bulunduğu görülmüştür. Bununla birlikte kalsiyum amonyum nitrat
gübresinin az da olsa fasulyenin pişme kalitesi üzerine olumsuz etkide bulunabileceği
belirtilebilir.
Elde edilen sonuçlar kireç içeriği fazla yüksek olmayan topraklarda yetiştirilen
fasulye bitkisinde kalsiyum amonyum nitrat gübresinin bitkinin kalsiyum ihtiyacını da
karşılayarak amonyum nitrata göre daha olumlu bir etkiye yol açabileceğini
göstermektedir. Ayrıca, amonyum nitrat gübresinin yıkanmayla ortamdan daha hızlı
uzaklaşabileceği, kalsiyum amonyum nitratın ise daha yavaş çözünmeye uğrayarak bitki
büyüme süresinde daha etkili olabileceği belirtilebilir.
Bunun yanı sıra, fasulye yetiştiriciliğinde verim, verim unsurları ve kalite
üzerine azot dozlarından 4 kg/da N dozunun yeterli olabileceği, daha yüksek azot
uygulamalarına gerek olmadığı sonucu ortaya çıkmıştır.
