Bu çalışma Ağustos 2004 ve Temmuz 2005 tarihleri arasında Uluabat
(Apolyont) Gölü Oligochaeta faunası’nın tespiti ve mevsimsel dağılışlarını incelemek
amacıyla belirlenen 12 istasyondan Ağustos 2004 ve Temmuz 2005 tarihleri arasında
her ay (Aralık 2004, Ocak-Şubat 2005 aylarında olumsuz hava koşulları nedeniyle
örnek elde edilememiştir) olmak üzere taban örnekleri toplanmış, Oligochaeta dışındaki
gruplar ordo-familya düzeyine kadar, Oligochaeta bireyleri ise mümkün olan en alt
taksonomik seviyeye kadar teşhisleri yapılmış; örnek alımları esnasında aynı zamanda
su örnekleri de alınarak suyun bazı fiziko-kimyasal ve mikrobiyolojik analizleri de
(çözünmüş oksijen, pH, sıcaklık, tuzluluk, Biyolojik oksijen ihtiyacı, Kimyasal Oksijen
İhtiyacı, NO3-N, NO2-N, NH4-N) yapılmıştır.
Çalışma süresince belirlenen 12 istasyondan aylık olarak toplanan örneklerin
incelenmesi sonucunda Tubificidae familyasından Tubifex tubifex, Limnodrilus
hoffmeisteri, Limnodrilus profundicola, Potamothrix hammoniensis, Psammoryctides
albicola, Rhyacodrilus coccineus; Naidinae alt familyasından Paranais frici, Uncinais
uncinata, Stylaria lacustris, Nais communis, Nais variabilis, Nais pardalis, Nais
barbata, Pristina aequiseta, Dero digitata; Lumbriculidae familyasından Trichodrilus
sp. olmak üzere 19 tür tespit edilmiş olup aynı zamanda Lumbricidae ve
Branchiobdellidae familyalarına ait bireyler de tespit edilmiş olup, özellikle de toprak
formlarının oluşturduğu Lumbricidae familyasına ait örneklerin deforme ve-veya ergin
birey olmaları yüzünden tür seviyesine kadar teşhisleri yapılamamıştır.
Branchiobdellidae familyasına ait bireyler genellikle diğer omurgasız grupları üzerinde,
özellikle de Astacus leptodactylus karapaksı, üyeleri veya antenleri üzerinde parazit
olarak bulunmaktadır. Çalışmamızda elde edilen Branchiobdellidae bireyi serbest olarak
tespit edilmiştir ve tür düzeyine kadar teşhisi henüz yapılmamıştır.
Çalışmamızda en yüksek m2
deki birey sayısı 11. istasyonda Kasım 2004
örnekleminde (19956 birey/m2
), en düşük birey sayısı ise 3. istasyon Haziran 2005
örnekleminde (0 birey/ m2
) tespit edilmiştir. Buna ilaveten, istasyonların ortalama
olarak m2
deki birey sayılarına bakıldığında ise sırayla 10. istasyon (3457 birey/m2
), 9.
istasyon (3368 birey/m2
) ve 11. istasyonun (2869 birey/m2
) geldiği görülmektedir.
Uluabat Gölü’nün Shannon-Weiner Index (SWI=H’) çeşitliliğine bakıldığında
ise 0-1.49 (Kasım 2004 örneklemi- 11. istasyon) arasında değiştiği gözlenmiştir.
Bray-Curtis kümeleme analizinden de elde edilen sonuçlara göre çalışma
alanında 6. ve 12. istasyonlar ile 8.,11. ve daha sonra 10. istasyonlar kendi içlerinde
diğer istasyonlara göre daha yüksek bir benzerlik göstermektedir.
Tespit edilen türlerin abundansları ile fiziko-kimyasal-mikrobiyolojik
parametreler arasında herhangi bir ilişki olup olmadığı önce “Canonical
Correspondence Analyses ”(CANOCA)” yöntemi ile incelenmiş daha sonra bu ilişkinin
derecelerinin belirlenmesi için ise Pearson Korelasyon Katsayısı yöntemi
kullanılmıştır.
CANOCA analizinde 12. istasyonun diğer istasyonlardan farklı olarak burada
tespit edilen türlerin abundanslarının özellikle yoğun sucul bitkiler ile ilişkili olduğu
daha sonra ise çözünmüş oksijenin III. seviyesi ve NO2-N’nin I. seviyesi ile ilişkili
olduğu gözlenmiş; tür bazında ise Potamothrix hammoniensis, Tubifex tubifex ve
Psammoryctides albicola’nın abundansları ile orta derecedeki vejetasyonun, sıcaklığın
I. düzeyinin, Biyolojik oksijen ihtiyacının II. düzeyinin, PO3’ün I. düzeyinin ve fekal
koliform’un I . düzeyinin arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Pearson korelasyon sonuçlarına göre ise Potamothrix hammoniensis abundası ile
biyolojik oksijen ihtiyacı ve PO3 arasında pozitif bir korelasyon olduğu (*p<0.05);
Tubifex tubifex’in abundansı ile biyolojik oksijen ihtiyacı arasında yüksek bir pozitif
korelasyon olduğu (*p<0.05); Psammoryctides albicola yoğunluğu ile özellikle sıcaklık
arasında bir pozitif korelasyon olduğu tespit edilmiştir.
In this study, determination and seasonal distribution of Uluabat Lake
Oligochaeta fauna was investigated between August 2004 and July 2005 because of
bad-weather condition samples couldn’t have been taken in December 2004, January
2005 and February 2005. During the study period, Oligochaeta specimens were
collected from 12 determined stations and also some physical and chemical properties
of water such as DO, PH, temperature, salinity, turbidity, BOD, KOI, NO3-N, NO2-N,
NH4-N and total phosphorus were measured monthly (except December, January and
February) between August 2004 and July 2005.
As a result of examining the samples collected monthly from 12 stations during
the study, of reported 16 Tubifex tubifex, Limnodrilus hoffmeisteri, Limnodrilus
profundicola, Potamothrix hammoniensis, Psammoryctides albicola, and Rhyacodrilus
coccineus are belong to family Tubificidae, Paranais frici, Uncinais uncinata, Stylaria
lacustris, Nais communis, Nais variabilis, Nais pardalis, Nais barbata, Pristina
aequiseta, Dero digitata to subfamily Naidinae, and Trichodrilus sp. to family
Lumbriculidae. Moreover, the specimens to families Lumbricidae and
Branchiobdellidae were also recorded. The samples to family Lumbricidae constituted
by soil form especially were not diagnosed due to they are immature and were be
deformed.
The individuals of family Branchiobdellidae were found as parasitic on other
invertebrates and carapace, extremities and antenna of crayfish, Astacus leptodactylus.
In this study, only one specimen of Branchiobdellidae was found as soliter, and it was
not diagnosed to species level still.
In our study, the highest specimen number (19956 specimens/m2
) was reported
at station 11 during samplings in November 2004, and the lowest value was also found
at station 3 in June 2004 as 0 individual per m2
. In addition, as the number of specimens
per m2 3457 specimens were recorded at station 10, it was followed by the station 9 with
3368 specimens, and the station 11 with 2869 specimens.
Shannon-Wiener diversity index values (SWI=H') among the sampling stations
did not show significant difference, and these values ranged between 0 and 1.49
(November 2004, sampling station 11).
Relationship between the abundance of identified species and physcicochemical-microbiological parameters was analyzed by “Canonical Correspondence
Analyses ”(CANOCA)”. The degree of the relationship was determined by Pearson
Correlation coeffiency.
