Bu çalışma,
anne sütü (AS) ve formül mama (FM) ile beslenen sağlıklı term bebeklerde ghrelin (G-HH),
leptin ve yağ düzeylerinin bebeklerin büyümesi üzerine etkilerini araştırmak amacı ile
yapıldı. Çalışma grubunu Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yaşları 30-91
gün olan 36 erkek, 26 kız toplam 62 bebek oluşturdu. Bebekler ortalama iki ve beş aylıkken
iki kez değerlendirildi ve beslenme şekillerine göre AS, FM, AS+FM gruplarına ayrıldı. İlk
değerlendirmede bebek ve annelerinden açken total G-HH, aktif G-HH, leptin, kan şekeri,
insülin, insülin benzeri büyüme faktörü-1, insülin benzeri büyüme faktörü bağlayıcı protein3, total protein, albumin, trigliserid (TG), total kolesterol (TK) ve bebeklerde büyüme
hormonu düzeyleri çalışmak için kan örnekleri alındı. İlk ve ikinci değerlendirme sırasında
AS ve AS+FM ile beslenen bebeklerin annelerinden aç iken emzirmenin başı ve sonunda tGHH, aG-HH, leptin, TG ve TK çalışılmak üzere süt örnekleri alındı. İlk değerlendirmede AS
grubu bebeklerin vücut kitle indeksi (VKİ) AS+FM grubuna göre anlamlı derecede (p<0.05),
FM grubuna göre istatistiksel anlamlı olmamakla birlikte yüksek idi. İkinci değerlendirmede
gruplarda VKİ’leri benzer bulundu ancak AS grubunda VKİ artış oranı %3.49, FM grubunda
ise %14.96 idi. İlk değerlendirmede; AS grubunda plazma tG-HH düzeyleri FM grubuna
göre anlamlı derecede (p<0.05), serum leptin düzeyleri istatistiksel anlamlı olmamakla
birlikte yüksek saptandı. AS grubunda plazma tG-HH düzeyleri ile orta kol çevresi (OKÇ)
ve cilt kıvrım kalınlıkları (CKK) arasında, serum leptin düzeyleri ile VKİ’leri ve ikinci
değerlendirmedeki VKİ ve CKK’ları arasında; FM grubunda tG-HH düzeyleri ile ilk
değerlendirmedeki baş çevreleri (BÇ) ve ikinci değerlendirmedeki vücut ağırlıkları (VA)
arasında pozitif ilişki saptandı (p<0.05). İlk ve ikinci değerlendirmelerde son sütte tG-HH,
aG-HH ve TK düzeylerinin ön süte göre azaldığı, TG düzeylerinin arttığı (p<0.001); leptin
düzeylerinin ise ön süte göre istatistiksel anlamlı olmamakla birlikte arttığı gösterildi. İkinci
değerlendirmede AS grubunda ön süt tG-HH (p<0.01), leptin (p<0.05), TG (p<0.001), TK
düzeylerinin (p<0.01) ilk değerlendirmeye göre azaldığı, aG-HH düzeylerinin ise arttığı
(p<0.001), AS+FM grubunda ise leptin düzeylerinde azalma olmadığı saptandı. İlk
değerlendirmede AS grubunda ve AS+FM grubunda ön süt leptin düzeyleri ile bebeklerin
VKİ’leri arasında (p<0.01), ön süt-son süt ortalama tG-HH düzeyleri ile BÇ’leri arasında
pozitif ilişki bulundu (p<0.05). AS grubunda ön süt-son süt ortalama tG-HH ile TK düzeyleri
arasında, ön süt-son süt ortalama aG-HH ile TG düzeyleri arasında pozitif ilişki saptandı
(p<0.05). Ayrıca ön sütte leptin düzeyleri ile tG-HH ve TK düzeyleri arasında negatif ilişki
saptandı (p<0.05). Çalışmamızın sonuçları, beslenme periyodu sonunda AS’deki G-HH’nin
azalması, leptin ve TG’nin artmasının AS ile beslenen bebeklerin doydukları zaman
otokontrol ile emmeyi bırakmalarında rolleri olduğunu göstermekte, FM’lerin içeriğinin
beslenme periyodu boyunca değişmemesi bu bebeklerde otokontrolun yetersiz olduğunu
düşündürmektedir. AS grubunda ikinci değerlendirmede ön süt leptin düzeyi azalırken,
AS+FM grubunda azalmaması FM ile beslenen bebeklerin daha kilolu olmalarında sütteki
leptinin önemli olduğunu göstermektedir. AS’deki G-HH, leptin ve yağ düzeylerinin bebeğin
büyümesine paralel olarak azalmasına karşın FM içeriğinin aynı kalmasının AS ve FM ile
beslenen bebeklerin büyüme farklılığında etkili olduğunu düşündürmektedir.
This study
was aimed to evaluate the possible effect of ghrelin (G-HH), leptin and fat levels to
growth status in breast-fed (BF) and formula fed (FF) newborns. Totally 62 babies (36
boys and 26 girls) aged between 30 to 91 days from Eskisehir Osmangazi University
Faculty of Medicine, enrolled. The study group subdivided three subgroups according to
nutrition as BF, BF+FF and FF infants and were evaluated at mean second and 5th
months of age, respectively. At first visit, fasting serum samples were obtained for total
and active G-HH, leptin, glucose, insulin, insulin like growth factor-1, insulin like
growth factor binding protein-3, total protein, albumin, triglyceride (TG), total
cholesterol (TC) from mother-baby pairs and growth hormone assay from baby only.
Fasting foremilk and hindmilk samples were obtained at first and second look for
evaluation total and active G-HH, leptin, TG and TC. At first visit, body mass index
(BMI) values of BF infants were higher than FF infants without statistical differences. At
first visit, BMI values were higher in BF infants than BF+FF infants (p<0.05) and this
difference between these groups disappeared at second visit however until to second
visit, mean BMI levels were increased as 3.49% in BF infants as well as 14.96% in FF
infants. At first visit, breast milk tG-HH levels were significantly higher in BF infants
(p<0.05) unlike increased breast milk leptin levels without statistical difference. In BF
infants group, plasma tG-HH levels were positively correlated with mid-arm
circumferences (MAC) and triceps skinfold thickness (TST) and serum leptin levels
were positively correlated with BMI levels at first visit and also positively correlated
with BMI and TST values. In FF infants group, plasma tG-HH levels were positively
correlated with head circumferences at first visit and also correlated with weight at
second visit (p<0.05). Both first and second visit, hindmilk G-HH levels were lower than
foremilk, however TG were higher in hindmilk than foremilk (p<0.001), leptin levels
were also higher without statistical difference. In BF infants group, mean foremilk tGHH (p<0.01), leptin (p<0.05), TG (p<0.001), and TC (p<0.01) levels were higher at first
visit than second visit, contrary to increased aG-HH levels (p<0.001). We did not
observe changes for leptin levels in BF+FF infants group. At first visit we found positive
correlation between foremilk leptin levels and BMI of babies (p<0.01); and positive
correlation between mean of foremilk and hindmilk tG-HH levels and head
circumferences (p<0.05) in BF infants group and BF+FF infants group. In BF infants
group, we found positive correlation between mean of foremilk-hindmilk tG-HH levels
and TC levels and between mean of foremilk-hindmilk aG-HH levels and TG levels
(p<0.05). Foremilk leptin levels were negatively correlated with foremilk tG-HH levels
and TC levels (p<0.05). According to results, the changes of breast milk content
including decreased G-HH levels with an increased leptin TG levels pointed the
important role for self-control of feeding in BF infants. Foremilk leptin levels were also
decreased at second visit in BF infants contrary to not change in BF+FF groups, and
these findings might be highlighted the importance of breast milk leptin levels for weight
gain of these infants. Different growth status of BF and FF newborns might be explained
with decreased breast milk G-HH, leptin and TG levels parallel to the growth period
contrary to stable content of formulas.
