Ateşli
silahla meydana gelen yaralanma ve ölüm olaylarında, aydınlatılması gereken
konulardan biri de atış mesafesi tayinidir. Ateşli silah yaralanmalarında, barutun
yanma ürünlerinin gidebileceği en uzak mesafenin dışından yapılan atışlar uzak atış
olarak nitelendirilmektedir. Uzak atış mesafesinden av tüfeği saçma
yaralanmalarında, atış mesafesinin belirlenmesinde, saçmaların hedef üzerinde
gösterdikleri dağılımdan yararlanılmaktadır. Bununla birlikte namlu uzunluğu, saçma
boyutu, tüfeğin şok durumu, tapa yapısı, ortam koşulları gibi saçma dağılımını
etkileyen birçok faktör olup mesafe tayini yapılırken bu faktörlerin de göz önünde
bulundurulması gerekmektedir. Bu çalışmada, namlu uzunluğunun saçma dağılımına
etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, yivsiz, setsiz ve şoksuz 12 kalibre,
namlu uzunluğu 70 cm olan bir av tüfeği ile 9 ayrı mesafeden, 3.5 ve 7.5 mm çaplı
saçmalar içeren fişekler kullanılarak, özel bir düzenekle bez hedefler üzerine dikey
atışlar yapılmıştır. Tüfeğin namlu uzunluğu 45 ve 20 cm olacak şekilde iki kez
kısaltılarak tüm atışlar tekrarlanmıştır. Elde edilen saçma dağılımları, namlu
uzunluğuna göre karşılaştırıldığında, namlu uzunluğu 45 cm iken oluşan saçma
dağılımı 70 cm’ye göre daha fazla olmakla birlikte aradaki farkın istatistiksel olarak
anlamlılığının değişken olduğu görülmüştür. Namlu uzunluğu 20 cm iken yapılan
atışlardaki saçma dağılımının, 70 cm ve 45 cm namlu uzunluğundan yapılan atışlara
göre anlamlı şekilde daha fazla olduğu, atış mesafesi 100 cm’nin üzerine çıktığında
saçma dağılımındaki farklılığın daha belirgin olduğu görülmüştür. Saçma
dağılımındaki farklılığın, namlu uzunluğunun önemli oranda kısaltılması ile belirgin
hale geldiği sonucuna varılmıştır.
One of the most important issue that needed lightened in cases of
death and injury that occurred with firearms is determination of shooting range. In
firearms injuries, distant discharge is described as discharges which done in an
interval that burning product of gunpowder can go the most distant. In shotgun
injuries with distant discharge range, the dispersion of bullets on target is profited to
determine of discharge range. Nonetheless, there are lots of factors that affect of
dispersion of bullets such as length of barrel, size of bullet, state of shock, nature of
wad, condition of environment and it is very important to consider of these factors
when determining the range. In this study, we aimed to investigate the effect of
length of barrel on dispersion of bullets. With this aim, we shooted on linen targets
from 9 different range with 12 gauge shotgun that 70 cm of barrel, unribbed, setless
and shockless using cartridges that include 3.5 and 7.5 mm of bullets. And we
repeated all discharges after shortened the barrel to 45 cm and 20 cm. When we
compared obtained dispersion of bullet according to length of barrel, the dispersion
of bullets with 45 cm of barrel was not more than those with 70 cm and this
difference was variable statistically. The dispersion of bullets with 20 cm of barrel
was more than those with 70 cm and 45 cm and when discharge distance reach above
100 cm, the variance on dispersion of bullets was more marked. We came to the
conclusion that the difference of dispersion of bullets is become marked with
shortened the length of barrel distinctly.
