Bu çalışmada bazı makrofungusların 3-hidroksi-3-metil-glutaril Ko A redüktaz
inhibitörü (lovastatin) üretimi taranmıştır. Taranan 136 izolattan 6 tanesinin lovastatin
ürettiği belirlenmiştir. Lovastatin ürettiği belirlenen izolatlar arasından en yüksek
üretime sahip izolatlar (OBCC 2002 ve Pleurotus ostreatus OBCC 1031) seçilerek
lovastatin üretiminin optimizasyonları yapılmıştır.
Pleurotus ostreatus OBCC 1031 ve OBCC 2002 izolatlarından lovastatin üretimi
için katı faz ve derin kültür fermentasyonlarında Plackett-Burman istatiksel tasarımı ile
lovastatin üretiminde en etkin bileşen/koşullar seçilerek cevap yüzey metoduyla önemli
parametrelerin seviyelerinin optimizasyonu yapılmıştır. Bu çalışmada Plackett-Burman
deney tasarımı analizi sonucunda katı faz fermentasyonunda lovastatin üretimini artırıcı
yönde etkileyen en etkili bileşenlerin OBCC 2002 izolatı için arpa, partikül boyutu;
OBCC 1031 izolatı için ise arpa, yeast ekstrakt ve partikül boyutu olduğu belirlenmiştir.
Derin kültür fermentasyonunda ise OBCC 2002 izolatı için glikoz, pepton, karıştırma
hızı, NaCl ve tiamin, OBCC 1031 izolatının da glikoz, yeast ekstrakt ve karıştırma hızı
olduğu belirlenmiştir. En etkili bulunan besiyeri bileşen ve koşulları OBCC 2002
izolatının full faktöriyel deney tasarımıyla optimize edilen katı faz fermentasyonu
dışındaki tüm durumlarda Box-Behnken deney tasarımı ile optimize edilmiştir.
OBCC 2002 izolatının maksimum lovastatin üretimi (139.45 mg/g), 1-2 mm
partikül boyutuna sahip % 70 nemlendirilen 5 gram arpada 28 ˚C’ de 6 günlük katı faz
fermentasyonu ile gerçekleşmiştir. Bu değer aynı izolatın derin kültürde elde edilen
lovastatin üretimi değerinden 10 kat fazladır. OBCC 1031 izolatının maksimum üretimi
(114.82 mg/l) ise 28 ˚C’ de % 3 glikoz, % 0.5-1 yeast ekstrakt besiyeri içeriği ile
oluşturulan statik derin kültür fermentasyonu ile gerçekleşmiştir.
In this study, 136 different macrofungi isolates were screened for 3-hydroxy-3-
methyl-glutaryl Co A reductase inhibitor (lovastatin) production. It was determined that
only 6 isolates were able to produce lovastatin, among 136 macrofungi isolates. The
highest production of lovastatin among macrofungi was obtained from the extracts of
isolate OBCC 2002 and isolate Pleurotus ostreatus OBCC 1031.
Plackett–Burman statistical design was used to select to factors that have
positive effects on lovastatin production and subsequently optimization of these
parameters for production of lovastatin by isolate OBCC 2002 and isolate Pleurotus
ostreatus OBCC 1031 was studied by response surface methodology using submerged
and solid-state fermentation. In this study, the statistical analysis of Plackett–Burman
experimental results showed that glucose, peptone, NaCl, thiamine, agitation speed,
barley, and particle size for OBCC 2002; glucose, yeast extract, agitation speed, barley,
particle size for P. ostreatus OBCC 1031 are significant components for the lovastatin
production. The more significant medium components and culture condition were
optimized using of the Box-Behnken design in all situations except for solid state
fermentation of OBCC 2002 isolate that was optimized by using a full factorial design.
The maximum lovastatin production by isolate OBCC 2002 (139,45 mg/g) was
carried out with the solid-state fermentation at 28 ˚C for 6 days by using barley 5 g with
1-2 mm particle size and 70 % humidity. This value was ten times higher than the
amount of lovastatin production obtained by the submerged fermentation. For OBCC
1031 isolate, the maximum lovastatin production of 114,82 mg/l was obtained after 6
days of fermentation period in the optimized medium containing, 3 % glucose, 0.5-1 %
yeast extract at 28 ˚C and static conditions Keywords: Macrofungi, Lovastatin, Solid-state fermentation, Submerged fermentation,
Plackett-Burman design, Response surface methodology
