İltihabi barsak hastalığında (İBH) anemi sık rastlanan bir problemdir. İBH’ de
anemi patogenezinde en sık demir eksikliği ve kronik hastalık anemisi görülmektedir.
Bu nedenle İBH’ li hastalara antiinflamatuar ilaçların verilmesi ya da antioksidan
maddeler kullanılarak hastalığın giderilmesi, demir ve vitamin replasmanı kadar
önemlidir. Bu deneysel çalışmada antioksidan ve hücre koruyucu etkileri olduğu bilinen
likopenin kolitte gelişen anemiyi önlemede muhtemel koruyucu etkisi test edildi.
Çalışmada 112 adet Sprauge dawley ırkı erkek sıçanlar her grupta 7 hayvan olacak
şekilde kontrol grubu hariç 15 gruba ayrıldı. Tüm deney gruplarına 0. günde 120 mg/kg
TNBS intrarektal olarak verildi ve sıçanlarda akut kolit oluşturuldu. TNBS
uygulamasından bir gün sonra i.p. olarak, 40 mg/kg L-NAME, 1 mg/kg zeytinyağı, 5 ve
10 mg/kg likopen dozları zeytinyağında (1:1) hazırlanarak, üç gün süre ile (her gün)
verildi. Tüm sıçanlardan eter anestezisi altında intrakardiyak kan örnekleri alınarak
eritrosit, lökosit ve trombositler sayıldı ve SPSS 9.0 paket programı ile verilerin
istatistiksel analizleri yapıldı. 1. günde eritrosit sayısı TNBS grubu hariç diğer
gruplarda düşerken lökosit sayısı inflamasyonu işaret edecek şekilde arttı. Trombosit
sayısı ise TNBS grubu hariç diğer tüm gruplarda düştü. 2. günde eritrosit ve trombosit
sayıları TNBS grubu hariç diğer tüm gruplarda artarken lökosit sayısı tüm gruplarda
düştü. 3. günde günde eritrosit ve trombosit sayıları 10 mg/kg likopen grubu hariç diğer
tüm gruplarda arttı. Lökosit sayısı ise 10 mg/kg likopen grubunda artış gösterirken diğer
gruplarda 2. gün değerleri ile aynı kaldı. Deneysel akut kolit modelimizde likopenin,
hemopoezde ve aneminin önlenmesinde etkili olduğunu söyleyebiliriz ancak ne ölçüde
etkili olduğunu söyleyebilmek için kronik kolit modellerinin oluşturulması gerekir.
Anemia is a frequent extra intestinal complication of inflammatory bowel disease
(IBD). It is generally a combination of iron deficiency and anemia of chronic disease (ACD).
For this reason, prescribing anti-inflammatory drugs or remedying the disease through
antioxidant agents is also important, in addition to replacement of iron and vitamins in the
treatment of this disease. The present study aims to determine the possible protective effects of
lycopene, which is known to have both cell-protective and antioxidative effects, upon anemia
that develops in colitis. In the present study, 112 Sprague-dawley male rats were equally
divided into 16 groups, one remaining as the control group. All the study groups were
intrarectally administered 120 mg/kg of trinitrobenzene sulfonic acid (TNBS), as a result of
which experimental colitis was induced. Just one day after TNBS administration, 40 mg/kg of
L-NAME, 1 mg/kg of olive oil, 5 and 10 mg/kg of lycopene dissolved in olive oil (1:1) was
intraperitoneally given to the rats in the study groups three days in a row. All the rats were
sacrificed after being anesthetized with ether in order to their determine erythrocyte, leukocyte
and thrombosis numbers via intracardiac blood samples. Subsequently, a statistical analysis of
the data obtained was achieved through SPSS 9.0 software package. On the 1st day of the
experiment while the number of erythrocytes decreased in all the groups with the exception of
the TNBS group, the number of leucocytes showed an increase that was deemed as an
indication of inflammation. As to the thrombosis levels, they showed a decrease in all study the
groups excepting the TNBS group. On the 2nd day of the experiment, while the number of
erythrocytes and thromboses was observed to have increased in all the groups excepting the
TNBS group, the number of leucocytes decreased in all the study groups. On the 3rd day of the
experiment, the number of erythrocytes and thromboses showed an increase in all the study
groups excepting 10 mk/kg Lycopene group, in which the number of leucocytes increased.
However, leucocytes in all the other groups remained at the same levels as they were on the 2nd.
Based upon the data obtained in this experimental acute colitis model, we can assume that
lycopene is effective in hemopoiesis, as well as in preventing anemia. However, in order to be
able to determine to what extent lycopene exerts this influence, chronic colitis models should be
carried out by further studies. Keywords: TNBS, Akut Colit, Hematoxicite, L-NAME, Olive Oil, Lycopene, Antioxidant, Cytoprotectivity, Rat.
