Günümüzde dünya genelinde, gerek askeri gerekse sivil alanda hizmet veren
uçakların, tasarlandıkları zaman niyetlenilen sürelerin çok daha ötesinde uçusa devam
ettiklerini görmekteyiz. Ekonomik nedenler ve zorlayıcı rekabet kosulları filoların
yenilenmesini geciktirmekte, uçus maliyetlerinin en aza indirgenmesi için çesitli
çalısmalar yapılmaktadır.
Bu çalısmada havacılıkta kullanılan malzemeler, uçak yapıları ve ana yapısal
parçalar hakkında temel bilgiler verilmistir. Uçaklarda kullanılan yüksek mukavemetli
metal malzemelerde karsılasılan yorulma ve korozyon problemlerine değinilmistir.
Belirgin olarak yaslanma etkilerine maruz kalmıs yüksek mukavemetli 7075
alüminyum alasımının yorulma ve korozyon özelliklerini iyilestirmek için, son
zamanlarda gelistirilmis bir ısıl islem olan RRA (Retrogression and re-aging) islemi
yanında, ısıl islemle mekanik yüzey islemi birlestirilerek termomekanik bir proses
gelistirilmistir. Her iki yaklasımın da sonuçları deneyler aracılığıyla irdelenmistir.
Numuneler üzerinde yapılan ölçümlerden, özellikle termomekanik islemin yorulma
ömrü üzerinde önemli olumlu etkileri saptanmıstır. Ancak bu olumlu yorulma
özellikleri elde edilirken korozyon direnci büyük ölçüde yitirilmistir. RRA isleminin ise
etkileri her iki arzu edilen özellik açısından da benzer doğrultuda ancak daha sınırlı bir
aralıkta gerçeklesmistir.
Gelecekte, termomekanik isleme ait proses parametrelerinin optimizasyonu ile
daha iyi korozyon ömrünün elde edilmesi için çalısmalar yapılması, yaslanan uçak
parçalarına yeni bir alternatif olusturabilecektir.
Worldwide, in the present time, we observe that both the commercial and
military aircrafts exceed their intended design lives. Due to economical issues and
competitions, the companies delay to renew their fleets and search for proper ways to
decrease their fleet costs.
This study briefly tells about the fundamentals of aviation materials, aircraft
structures and main structural materials. The study also contains the fatigue and
corrosion problems encountered on the high strength materials used on the aircrafts
Apparently, to enhance the fatigue and corrosion properties of high strength
material 7075 that has been exposed to aging effects, along with the RRA
(Retrogression and re-aging), which has been developed lately, heat treatment and
mechanical surface treatment has been combined and a new termomechanic has been
developed. The results of both approaches have been examined thru experiments. The
measurements made on the samples have verified that the termomechanic process
positively effected the fatigue life of the material. However, the corrosion resistance
has been mostly reduced while enhancing the fatigue life. The RRA process has
effected the two properties to a limited extend but in the same way and in the desired
direction.
In the future, the optimization of the parameters of the termomechanic process
will enable the further studies to be carried on to enhance the corrosion life of the
material and it will be an alternative for the aircraft parts that get older by time of
operation.
