Uçak kaplaması üzerindeki boyanın ana amacı korozyon ve erozyon koruması
sağlamaktır. Bir uçağın kullanıldığı süre içinde; bakım, kontrol ve kamuflaj için birçok
kez boya sökme işlemi ve boya yenileme çevrimi gerçekleştirilir. Boya sökme işlemi
için; kimyasal sıvı uygulaması, plastik parçacık püskürtme gibi pek çok yöntem
kullanılır. Kimyasal sökücüler; metilen klorür ve fenol gibi zehirli maddeler içerir ve
çevre için tehlikeli atıkların oluşmasına sebep olur. Plastik parçacık püskürtme
yöntemi, kimyasal yönteme göre daha ucuzdur ve çevre için zehirli değildir. Fakat
plastik parçacık püskürtme yöntemi uçak kaplama sacının mikro yapısını ve mekanik
özelliklerini etkileyebilir. 1’inci Hava İkmal Bakım Merkezi’nde boya sökme için
kullanılan plastik parçacık püskürtme metodunun uçağın alüminyum kaplama sacı
üzerinde mekanik etkilerini belirlemek amacıyla pilot bir çalışma yapılmıştır.
Bu çalışma kapsamında Al 2024-T6 alaşımı uçak kaplama saclarında plastik
parçacık püskürtme (PPP) yöntemi ile boya sökme işleminin etkilerini tespit etmek
amacıyla deneysel bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Üç çevrim boyama ve PPP
yöntemi ile boya sökme işleminin, yüzey özelliklerine ne ölçüde bağlı olduğu tespit
edilmiştir. Yüzey morfolojisinin deformasyona ve yüzeyde bulunan kusurlarla ilişkisi
taramalı elektron mikroskobu ve optik mikroskop kullanılarak karakterize edilmiştir.
Plastik parçacık püskürtme yöntemi ile boya sökme işleminin, özellikle ince test
kuponlarının yorulma ömrünü önemli ölçüde azalttığı ve çatlak ilerleme hızını artırdığı
bulunmuştur. Test kuponlarının kalınlığının artması ile bu etkilerin zayıfladığı tespit
edilmiştir. Üç çevrim boya sökme işlemine maruz bırakılan test kuponlarının yorulma
ömründe % 15 – 39 oranında bir azalma olduğu görülmüştür.
The main goal of the coating on the aircraft skin is to provide corrosion and
erosion protection. During the operating lifetime of an aircraft, periodic cycles of paint
stripping and recoating of the skin are required for maintenance, inspections and
camouflage. There are several methods for paint stripping such as chemical liquid
application, plastic particle blasting etc. Chemical strippers contain toxic componenets
such as methylene chloride and phenol and cause to the generation of the hazardous
wastes for the environment. Plastic particle stripping method is cheaper and non- toxic
for the environment compared to chemical one. But Plastic particle stripping may effect
microstructure and/or mechanical proporties of the aircraft skin. It has been performed
an experimental pilot study in order to determine the effects of the plastic particle
stripping method, being used to remove paint at 1st Air Supply And Maintanence
Center, on the aircraft skin.
Within the scope of this study, an experimental investigation has been carried
out to evaluate the effects of paint removal by plastic particle blasting on aluminum
2024-T6 aircraft skins. It was detected to what extent 3-cycle painting and depainting
process by plastic particle blasting method depends on the surface condition. The
surface morphology dependence on deformation and defects presented on the surface
were characterized using scanning electron microscopy and optical microscopy. The
Plastic particle blasting method was to found to significantly lower fatigue life and to
increase fatigue crack growth rates particularly in thin specimens. These effects were
found to decrease with the increase of thickneses of the specimens. All fatigue samples
were found to exhibit a general decrease in life of 15% - 39 % after being subjected to
three cycles of paint removal. Keywords: Al 2024-T6, Mechanical Paint Stripping, Fatigue, Fracture
