Bu çalışmada Porsuk Çayı’na dökülen Kanal 1 suyundaki bazı hidrofit
bitkilerinin (Cynodon dactylon L. Pers var. dactylon, Polygonum lapathifolium L.,
Sparganium erectum L. subsp. erectum, Veronica anagallis-aquatica L., Ceratophyllum
demersum L.) çeşitli organlarındaki makro ve mikro elementlerin birikimleri (Al, Ca,
Fe, K, Mg, Na, P, S, Si, Zn, B, Cd, Cr, Cu, Hg, Mn, Ni, Pb, Se) araştırılmıştır.
Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, Porsuk çayına dökülen Kanal 1
suyunda izin verilebilir sınır değerlerin üzerinde bir ağır metal kirliliğinin olduğu
saptanmıştır. Yapılan analizler sonucu Porsuk Çayının 1. Kanal lokalitesinden alınan su
örnekleri Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ne göre değerlendirildiğinde; içerdiği Cd,
Al ve Na miktarları açısından IV. sınıf (çok kirlenmiş su), Hg mikarı açısından III. sınıf
(kirli su), Cu ve Fe miktarı açısından II. sınıf (az kirlenmiş su) ve Pb, Cr, Ni, Zn, Mn, B
ve S miktarı açısından ise I. sınıf (yüksek kaliteli su) su kalitesine sahip olduğu
saptanmıştır.
Araştırma bulguları ışığında Kanal 1’den alınan sediment örnekleri için Cr ve Ni
seviyeleri kabul edilebilir sınır değerlerin üzerindedir ve S. erectum subsp. erectum
L.’nin kökünde Fe, Cr, Ni ve Pb, V. anagallis-aquatica L.’nin kök ve çiçek bölgesinde
Fe, Zn, Ag, Cr ve Pb , C. demersum L.’nin kök ve gövde bölgesinde Fe, Cr, Ni ve Pb ,
C. dactylon L.’nin kök ve yaprak bölgesinde Fe, Cr, Mn, Ni ve Pb ve P. lapathifolium
L.’nin kök ve yaprak bölgesinde Fe, Cr, Ni ve Pb değerleri için hiperakümülatörlük
özellik gösterdikleri saptanmıştır. Böylece S. erectum subsp. erectum L., P.
lapathifolium L., C. dactylon L., V. anagallis-aquatica L. ve C. demersum L. bitkilerinin
ağır metalleri absorbsiyon yeteneklerinden dolayı iyi birer hiperakümülatör bitki
oldukları ve gelecekte çalışma alanında kurulması söz konusu olabilecek yapay sulak
alanlarda kirli su ortamlarının temizlenmesinde bu bitkilerinin kullanılması su
kalitesinin arttırılması açısından pozitif sonuçlar doğuracaktır.
In this study, makro and mikroelement (Al, Ca, Fe, K, Mg, Na, P, S, Si, Zn, B,
Cd, Cr, Cu, Hg, Mn, Ni, Pb, Se) accumulation of some parts of the hydrophyts
(Cynodon dactylon L. Pers var. dactylon, Polygonum lapathifolium L., Sparganium
erectum L. subsp. erectum, Veronica anagallis-aquatica L., Ceratophyllum demersum
L.) in Channel 1 of Porsuk stream were investigated.
It was determined that, Channel 1 of Porsuk Stream has more than permissible
pollution level because of high heavy metal value. As a results of analysis, water
samples are IV. class (very polluted water) because of including Cd, Al and Na; III.
class (polluted water) because of including Hg; II. class (low polluted water) because of
including Cu and Fe and I. class (non-polluted water) because of including Pb, Cr, Ni,
Zn, Mn, B, S according to the evaluation of Water Pollution Control Regulations.
The findings of the present study Cr and Ni levels of sediment samples in Canal
1 are more than permissible level and Fe, Cr, Ni and Pb was found in root of S. erectum
subsp. erectum L. ; Fe, Zn, Ag, Cr and Pb was found in root and flower of V. anagallis aquatica L. ; Fe, Cr, Ni and Pb was found in root and body of C. demersum L.; Fe, Cr,
Mn, Ni and Pb was found in root and leaf of C. dactylon L.; Fe, Cr, Ni and Pb was
found in root and leaf of P. lapathifolium L. hyperaccumulator feature was determined
for these plants.
S. erectum subsp. erectum L. , P. lapathifolium L., C. dactylon L., V. anagallis aquatica L. and C. demersum L.are acceptable hyperaccumulator plant due to heavy
metal absorption capacity. These plants are used to clean polluted waters and improve
the quality of water in terms of positive consequences establishment of constructed
wetlands that may be incurred in the future.Key Words: Heavy Metal, Eskişehir, Hyperaccumulator Plant, Porsuk Stream,
Constructed Wetland.
