Bu araştırma Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi araştırma tarlalarında,
2006 ve 2007 yıllarında üç ekmeklik buğday çeşidinin (Yayla 305, Dağdaş 94, Sürak
1593/51) melezlenmesi ile geliştirilen iki ekmeklik buğday çeşit adayında verim ve verim
komponentleri ile bazı kalite karakterlerini araştırmak için yürütülmüştür. Melezler ile kontrol
olarak kullanılan çeşitler tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak
ekilmiştir.
Çeşit adayları ve kontrol olarak kullanılan buğday çeşitleri verim ve verim
komponentlerinden bitki boyu, başak boyu, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, hasat
indeksi; fiziksel kalite özelliklerinden hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı; kimyasal ve
teknolojik özelliklerden de protein miktarı, sedimantasyon değeri, gluten miktarı, gluten
indeksi, düşme sayısı ve sertlik bakımından karşılaştırılmıştır.
Her iki yılda da bütün özelikler için, çeşitler ve çeşit adayları arasında istatistiksel
olarak önemli farklılıklar bulunmuştur. Đki yıllık ortalama değerler bakımından
karşılaştırıldığında, genellikle “Dağdaş 94 x Sürak 1593/51” melezinin en iyi genotip olduğu
bulunmuştur. Bu genotip, yüksek verim ve kalite performansından dolayı, Batı Geçit
Bölgesinde başarıyla yetiştirilebilir. Araştırılan özellikler için varyasyon olduğu görülmüştür.
Bu nedenle çeşit adayları ıslah programlarında gen kaynağı olarak kullanılabilir. Yüksek
kalıtım düzeyleri çeşit adaylarının çevreden çok az etkilendiğini göstermektedir. Araştırılan
özellikler için elde edilen değerler, çeşit adaylarının benzer koşullar altında yüksek verimli
olacağını ve kalite karakterlerinin de yeterince yüksek olmasının paçal yapılması durumunda
un ve hamur özelliklerinin de iyi olacağını göstermektedir.
This research was carried out in the experimental field of Faculty of Agriculture,
University of Eskisehir Osmangazi during 2006 and 2007 growing years to investigate yield
and yield components and some quality parameters of hybrids of the three bread wheat
cultivars (Yayla 305, Dagdaş 94, Surak 1593/51). These lines and the controls were planted in
completely randomized blocks with four replications.
They were evaluated for yield and plant height, spike length, grain number per spike,
grain weight per spike, harvest index as yield components; test weight, thousand grain weight
as physical quality features; protein content, sedimentation value, gluten content, gluten
index, falling number and hardness as chemical and technologic features.
Statistically significant differences were found between lines and cultivars for all
characters in two years. When the determined values were investigated over two years means;
it’s found out that the best genotype is “Dağdaş 94 x Sürak 1593/51”, generally. This
genotype could be successfully grown in the West Transitional region because of their higher
yield and better performances for the most yield and quality components. There are indicates
for variations for the investigated features. So the candidates can be gene sources for breeding
programs. High heritability levels are indicate that the candidates were affected little by
environment. The levels of values reached for the investigated features showed that the
candidates will be high yielder under the similar conditions as they improved, their most
quality characteristics are high-enough and also positively effects of flour and dough
characteristics if placed in mixture.
