Bu çalısmada, 2000-2005 yılları arasında Eskisehir merkez ve ilçelerinde azotlu
(N) gübre tüketimi ve ilde yetistirilen bitkilerin ekilis ve tüketmesi gereken azotlu gübre
miktarı ile yer altı sularının nitrat iyonu ile kirlenmesi arasındaki iliskiler incelenmistir.
Çalısmanın sonuçlarına göre, 2000-2005 yıllarını kapsayan dönemde ortalama
kullanılan N’lu gübre miktarı 20.845 ton, ilde ihtiyaç duyulan miktar ise 54.790 ton’dur.
Đlde birim alanda tüketilmesi gereken azotlu gübre miktarı 141.8 kg N ha-1 iken,
tüketiminin 54 kg N ha-1 olduğu belirlenmistir.
Eskisehir ili ve ilçelerinde % 26’lık kalsiyum amonyum nitrat (KAN) ve
diamonyumfosfat gübresi en fazla tüketilen gübreler olmustur. En fazla ekilisi olan
bitkiler ise buğday, arpa, sekerpancarı olarak tespit edilmistir. Mikroklima özelliği
gösteren ve taze soğan, domates, hıyar, taze fasulye ve yaprağı yenen (marul, ıspanak)
sebzeleri yetistiren Mihalgazi ve Sarıcakaya ilçelerinde ise aynı dönem içerisinde en
fazla sırasıyla amonyum sülfat ve % 26’lık KAN gübreleri tüketilmistir.
Yer altı sularındaki nitrat (NO3) içeriği 2005-2006 yılları için ortalama 9,5-300
mg/l arasındadır. 2005 yılında alınan su örneklerinin % 53’ünün, 2006 yılında ise %
40’ının NO3 bakımından, Dünya Sağlık Örgütü’nün bildirdiği, sulardaki sınır değer olan
45 mg NO3/l sınırının üzerinde bulunduğu belirlenmistir. Su örneklerindeki NO3
değerlerinin, hayvancılık isletmeleri ile yoğun gübre kullanan isletmelerde yüksek
olduğu tespit edilmistir.
In this study, the data on the consumption of nitrogenous (N) fertilizer and
commnly grown plants in Eskisehir and its rural areas during 2000-2005 were
determined and the relation between N fertilizer consumption and contamination of
underground water with nitrate ion (NO3) were emphasized.
It has been found that average annual usage of nitrogenous fertilizer amount is
20.845 tone, the necessity of it is 54.790 tone. While the necessity of it is 141.8 kg N
ha-1, the annual nitrogenous fertilizer consumption is 54 kg N ha-1 is found.
It has been obtained that 26 % ammonium nitrate (A.N.) and
diammoniumphosphate are the most highly consumed fertilizers and most commonly
grown plants are wheat, barley and sugarbeet in Eskisehir. In the same period, first
ammonium sulfate and then 26 % A.N. are the most commonly consumed fertilizers in
Mihalgazi and Sarıcakaya where onion, tomatoe, cucumber, bean and the vegetables
such as spinach, cos lettuce are grown and have micro climate features.
In 2005-2006, the nitrate (NO3) in underground water is approximately between
9.5-300 mg/l. It has been obtained that the 53 % of water samples which was analysed
in 2005 and the 40 % of water samples analysed in 2006 have been contaminated with
NO3 over 45 mg/l limit that was declared by World Health Organization. It has been
determined that the contamination has been pretty high in stockbreeding companies and
the companies that use fertilizers are used intensively.
