Bu tez çalışmasında, günümüzde büyük bir çevre sorunu haline gelen atık çinkokarbon ve alkali pillerden, hidrometalürjik yöntemle çinko ve manganın geri kazanımı konusu analiz edilmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde, tehlikeli atık problemleri ve atık pillerin geri kazanımı hakkında yaşanan sorunlar, konu hakkında gelişmiş ülkelerdeki uygulamalarla ilgili bazı sayısal veriler açıklanmıştır. Deney aşamasında uygulanan işlemlerin sırası; atık çinko-karbon ve alkali pillerin parçalanarak diğer kısımlarından (demir, plastik ve kağıt) ayrılması, atık pil tozunun öğütülüp homojen siyah toz haline getirilmesi, tozun iki ayrı aşamada liç yapılması (doğal ve asidik) ve son olarak KOH çözeltisi ile çinko ve manganın çöktürülmesi olmak üzere 4 aşamadır. Doğal liç sırasında su kullanılarak potasyum tozdan ayrılmış ve KOH çözeltisi elde edilmiştir. Asidik liç aşamasında ise, çinko ve mangan sülfürik asit ve hidrojen peroksitle liç edilmiştir. Doğal liç deneyinde kullanılan katı/sıvı oranının, asidik liç deneyinde ise sülfürik asit konsatrasyonunun, çinko ve manganın kazanımı üzerindeki etkileri gözlenmiştir. Çalışma sonuçlarına bakıldığında, yapılan işlemlerin teknik olarak basit ve uygulanmasının kolay olduğu, çinkoya nazaran manganın geri kazanılmasının daha başarılı olduğu gözlenmiştir.
In this work a hydrometallurgical route has been proposed to the recovery of zinc and manganese from spent zinc-carbon and alkaline batteries which is the big environmental problem in now days. In the summary, problems of the dangerous wastes and difficulties about recycling of batteries have been explained; numerical analyses about the subject in developed countries have been given. The route that is proposed in the experimental stage is 4 steps; dismantling of the waste zinc-carbon and alkaline batteries from other parts (iron, plastic and paper), grinding of the waste batteries dust and making homogenous black dust, leaching in two steps (natural and acidic) and precipitation with KOH solution. In the natural leaching step, water has been used to separate the potassium from the dust and KOH solution has been produced. In the acidic leaching step, zinc and manganese has been leached by the the zinc and manganese from the dust. Solid/liquid ratio, that was used in the natural leaching step, and concentration of the sulphuric acid influences on the leaching of zinc and manganese were observed in this work. The results have shown, the route is technically viable and simple, manganese recycling is more successful than zinc.
