Bitkilerin azottan sonra en fazla ihtiyaç gösterdikleri fosfor (P), toprakta çok kısa sürede fikse olduğundan bitkiler tarafından yeterince kullanılamamaktadır. Bu çalışmada, ülkemiz tarımında özellikle yem bitkisi olarak önemli yer almaya başlayan tritikale çeşitlerinden (Tatlıcak-97, Karma-2000, Melez-2001, Mikham-2002, Presto, Samursorti) P etkinliği yüksek olanların belirlenmesi amacıyla, üç farklı P dozu (0, 6 ve 12 kg P2O5 /da) kullanılarak bu dozların bitki boyu, tane verimi, hasat indeksi, sap verimi ve biyolojik verime olan etkileri ile tanede, sapta ve tüm bitkide (tane+sap) %P konsantrasyonlarına etkisi incelenmiştir.
Fosfor dozunun tane verimi ile tanede, sapta ve “tane+sapta” %P konsantrasyonu üzerindeki etkisi %1 düzeyinde; biyolojik verime etkisi ise %5 düzeyinde önemli bulunmuştur. Bitki boyu, sap verimi ve hasat indeksi fosfor dozlarından etkilenmemiştir. Çeşit x Doz interaksiyonunun tane verimi ile tane, sap ve tane+sap %P konsantrasyonları üzerine etkisi %1 düzeyinde önemli bulunmuştur.
Altı kışlık tritikale çeşidi ile kuru şartlarda yürütülen bu araştırmadan elde edilen tane verimi ve P alımı sonucuna göre; 6 kg P2O5 /da fosfor dozunun en ekonomik doz olduğu, “tane+sapta” toplam fosfor biriktirme kapasitesi en yüksek tritikale çeşidinin Presto olduğu belirlenmiştir.
The plant needs large quantities of phosphorus (P). The uptake of P is frequently as high as the uptake of nitrogen. Phosphorus can easily react with constituents in a short time and forms insoluble compounds that are not available to plants. In this study, three different P doses (0, 60 and 120 kg P2O5 /ha) are used to determine P efficiency on triticale cultivars (Tatlıcak-97, Karma-2000, Melez-2001, Mikham-2002, Presto, Samursorti) which are important especially as feed plants in country’s agriculture. Effect of P doses on plant height, grain yield, harvest index, straw yield, biomass, and P content of grain and straw of triticale genotypes was investigated.
Phosphorus doses affected significantly the grain yield, harvest index, biomass, P content of grain, straw and grain+straw (P<0.01) and straw yield (P<0.05). Plant height was not affected significantly by P doses. The analysis of variance revealed that there are significant differences between grain yield, P content of grain, straw and “grain+straw” parameters due to “genotype x dose” interaction.
