Bu araştırmanın temel amacı, ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin
psikolojik sağlamlık ile okula bağlanma düzeylerini artırmak ve okul tükenmişlik
düzeylerini azaltmak maksadıyla hazırlanan Psikolojik Sağlamlık Psiko-Eğitim
Programı’nın (PSEP) etkililiğini belirlemektir.
Yöntem: Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu karışık desen kullanılmıştır.
Araştırma, Mardin ili Kızıltepe ilçesinde 2020-2021 eğitim-öğretim yılında üç ayrı
ortaokulda sekizinci sınıfa devam eden ve yansız olarak seçilen 54 öğrenci ile
yürütülmüştür. Çalışma grubundaki katılımcılar Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ile
belirlenmiş ve kura çekme yöntemiyle üç farklı gruba (deney n=18, plasebo n=18, kontrol
n=18) seçkisiz atama yöntemiyle seçilmiştir. Araştırma kapsamında deney grubuna 8
oturumdan oluşan PSEP uygulanmış, plasebo grubuna 7 oturumdan oluşan, psikolojik
sağlamlıkla ilişkili olmayan medya-okuryazarlığı ile ilgili çalışmalar yapılmış ve kontrol
grubuna ise hiçbir işlem uygulanmamıştır.
Araştırma verilerinin toplanması amacıyla deney, plasebo ve kontrol
gruplarındaki katılımcılara; Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, İlköğretim II.
Kademe Öğrencileri İçin Okul Tükenmişliği Ölçeği ve Çocuk ve Ergenler İçin Okula
Bağlanma Ölçeği uygulanmıştır. Ölçekler oturumlar başlamadan önce, oturumlar
tamamlandıktan hemen sonra ve oturumlar bittikten iki ay sonra olacak şekilde üç defa
uygulanmıştır. Uygulamalar tamamlandıktan sonra elde edilen verilerin analizinde,
Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, Friedman Testi ve Kruskal-Wallis H Testinden
yararlanılarak programın etkililiği incelenmiştir.
Bulgular: Araştırma sonucunda, deney grubu öğrencilerine yönelik uygulanan
Psikolojik Sağlamlık Psiko-Eğitim Programının etkili olduğu görülmüştür. Deney,
plasebo ve kontrol gruplarının sontest puanları arasındaki farkın anlamlı olduğu ve
2
belirlenen bu farkın deney grubunun lehine olduğu tespit edilmiştir. İlaveten, deney
grubundaki öğrencilerin PSÖ, OTÖ ve OBÖ öntest ve sontest puanları arasında anlamlı
bir farkın bulunduğu ve müdahale programının etkili olduğu belirlenmiştir. Belirlenen bu
etki iki aylık izleme sonrasında da devam ederek kalıcılığını korumuştur.
Sonuç ve Öneriler: Sonuç olarak, araştırmadan elde edilen bulgular PSEP’in
deney grubunda yer alan öğrencilerin psikolojik sağlamlık ile okula bağlanma düzeylerini
artırmada ve okul tükenmişliği düzeylerini azaltmada etkili olduğunu ortaya koymuştur.
Araştırma bulguları, ilgili alanyazın doğrultusunda mevcut araştırmalarla karşılaştırılarak
tartışılmış ve yorumlanmıştır. Sonuç kısmında da tespit edilen bulgulardan yola çıkarak
hem araştırmacılara hem de uygulayıcılara ilişkin öneriler verilmiştir
The main purpose of this study is to determine the effectiveness of the
Psychological Resilience Psycho-Education Program (PRPEP), which was prepared to
increase the psychological resilience and school attachment levels of middle school
eighth-grade students and to reduce their level of school burnout.
Method: A mixed design with the pre-test and post-test control group was used
in the study. The research was carried out with 54 students who were selected objectively
and attending the eighth grade in three different secondary schools in the Kızıltepe district
of Mardin province in the 2020-2021 academic year. Participants in the study group were
determined with the Psychological Resilience Scale and were selected by random
assignment to three different groups (experiment n = 18, placebo n = 18, control n = 18)
by drawing lots. Within the scope of the study, PRPEP, consisting of 8 sessions was
applied to the experimental group, 7 sessions of media-literacy studies not related to
psychological resilience were conducted to the placebo group, and no procedure was
applied to the control group.
To collect research data, Psychological Resilience Scale in Children and
Adolescents, Middle School Student Burnout Scale for Grade 6-8 and the School
Attachment Scale for Children and Adolescents were applied to participants in the
experimental, placebo, and control groups. The scales were administered three times
before the sessions started, right after the sessions were completed, and two months after
the sessions ended. In the analysis of the data obtained after the applications were
completed, the effectiveness of the program was examined using the Wilcoxon Signed
Ranks Test, Friedman Test, and Kruskal-Wallis H Test.
4
Results: As a result of the research, it was seen that the Psychological Resilience
Psycho-Education Program applied to the experimental group of students was effective.
It was determined that the difference between the posttest scores of the experimental,
placebo, and control groups was significant and this difference was in favor of the
experimental group. In addition, it was determined that there was a significant difference
between PRS, SBS, and SAS pre-test and post-test scores of the students in the
experimental group and the intervention program was effective. The detected effect
continued after two months of follow-up and maintained its permanence.
Conclusion and Suggestions: As a result, the findings obtained from the study
revealed that the PRPEP were effective in increasing the psychological resilience and
school attachment levels of the students in the experimental group and in reducing their
school burnout levels. The findings of the study have been discussed and interpreted by
comparing them with existing studies in line with the relevant literature. Based on the
findings determined in the conclusion section, suggestions are given for both researchers
and practitioners.
