Büyük Toykuşu (Otis tarda, Linneaus 1758), Otididae familyasının Batı
Palearktik’te bulunan türlerinden en büyük olanıdır ve Büyük toykuşunun erkek bireyleri
dünyanın uçabilen en ağır kuşudur. Bu tür, Küresel Tehlikedeki Kuşlar Listesi’nde, Dünya
ölçeğinde incelendiğinde Hassas ‘Vulnerable’, Avrupa ölçeğinde incelendiğinde ise Asgari
Endişe Verici ‘Least Concern’, Bern sözleşmesinde EK-II (Kesin Koruma Altındaki Fauna
Türleri) statüsündedir. Bu çalışma, Eskişehir, Kütahya ve Afyonkarahisar illerinde dağılım
gösteren Büyük Toykuşu (Otis tarda, Linneaus 1758)’nun davranış ve populasyon
özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, Mart 2013-Ocak 2020 tarihleri arasında Eskişehir,
Kütahya ve Afyonkarahisar illeri içindeki 7 farklı alanda gerçekleştirildi. Populasyon
özelliklerinin belirlenmesi için, transekt ve nokta gözlem metodu ile sayımlar
gerçekleştirildi ve davranış özelliklerinin belirlenmesi için ise video kamera ve fotokapanlar
ile video kayıtları alındı.
Özet olarak çalışma alanları, 100 bireylik üreme populasyonu, 70 bireylik yazlama
populasyonu ve 205 bireylik kışlama populasyonu ile Türkiye populasyonunun yaklaşık %
8-14’ünü üreme döneminde, % 6-10’unu yazlama döneminde ve % 17-29’unu kışlama
döneminde barındırmaktadır. Çalışma alanı içinde bu türü tehdit eden faktörler arasında
elektrik hatlarına çarparak telef olma, üreme alanları içindeki insan kaynaklı rahatsızlıklar,
pestisit kullanımı, altyapısal değişikliklerle habitat kayıpları-kesikliliği ve yasadışı avcılık
öne çıkmaktadır. Bu nedenle, çalışma alanında yaşayan bu hassas populasyonun devamı için
acilen uygun koruma önlemleri alınması gerekmektedir
The Great Bustard (Otis tarda, Linneaus 1758) is the biggest species in the Western
Palearctic species of the Otididae family and the Male Great Bustard (Otis tarda) is the
heaviest flying birds in world. The species is globally threatened species classified as
“Vulnerable” in global and as “Least Concern” in Europe by IUCN and is listed in the Bern
Convention Annex II. This study, to determine the behavior and population characteristics
of the Great Bustard (Otis tarda, Linneaus 1758), which is distributed in Eskişehir, Kütahya
and Afyonkarahisar Provinces, was carried out between March 2013-January 2020 in 7
different locations. In order to determine the population characteristics, counts were carried
out using the transect and point observation method and video recordings using video
cameras and camera trap were taken to determine the behavior characteristics.
In summary, in the survey areas, with the breeding population of 100 individuals, the
summering population of 70 and the wintering population of 205, it contains average of
about 8-14% of Turkey population in breeding period, average of about 6-10% of Turkey
summering population and average of about 17-29% of Turkey wintering population. In
survey areas important threats to the population include to be destroyed by collision with
power lines, human-induced discomfort in the breeding areas, use of pesticides, habitat loss
through infrastructural changes and illegal hunting. Therefore, appropriate protection
measures are urgently required for the continuation of this vulnerable population identified
as living in the study areas
