Beşeri sermayeye dayalı ekonomik büyüme modelleri ve Gemmell'ın beşeri sermaye modeline yönelik bir uygulama

Abstract

Uzun yıllar ekonomik büyüme literatüründe hak ettiği yeri göremeyen beseri sermaye, günümüzde ülkelerin ekonomik analizlerinde önemli göstergelerden biri haline gelmistir. Beseri sermayenin bas aktör olduğu ve büyüme sürecinin beseri sermaye değiskeni ile açıklandığı ekonomik büyüme modellerinde, ülkeler arası gelismislik farklarının beseri sermaye ile iliskisi belirlenmis, ülkelerin ekonomik büyüme ve gelisme politikalarında beseri sermayenin önemi vurgulanmıstır. Bu bağlamda çalısmada Norman Gemmell’ın Beseri Sermaye Modeli kullanılarak, gelismis ve gelismekte olan ülkelerin büyüme sürecinde beseri sermayenin düzey farklılığı dikkate alınmıs, beseri sermaye stoğunun ve beseri sermaye büyümesindeki birikimin ülkelerin ekonomik büyümesine olan etkisi saptanmaya çalısılmıstır. Gemmell’in modeli, Türkiye’nin de içinde bulunduğu 22 Gelismekte Olan Ülke ve 23 gelismis OECD ülkesinin 1985-2000 ortalama verileri kullanılarak Yatay - Kesit yöntemiyle analiz edilmistir. Sonuçta, gelismis ülkelerde yüksek öğrenim ve üstü düzeyinde beseri sermaye stoğu ve birikiminin ekonomik büyüme sürecini açıkladığı, ancak beklenenin aksine gelismekte olan ülkelerde ortaöğrenim düzeyinde beseri sermaye stok ve birikiminin ekonomik büyümeyi açıklamada yetersiz kaldığı bulgusu elde edilmistir. Gelismekte olan ve gelismislik düzeyi düsük olan ülkelerle ilgili ulasılan bu sonuç, söz konusu ülkelerin eğitim kalitesindeki yetersizliği göstermekte ve beseri sermayede meydana gelebilecek artısın sadece nicelik yönünden değil nitelik yönünden de gerçeklesmesi gerektiğini vurgulamaktadır.